Agnieszka Gąsienica Giewont, etnolożka z Zakopanego jest współautorką wystawy „Podhalanie”. Dyrektor Tatrzańskiego Parku Narodowego, zainspirowany amerykańskim projektem o podobnej tematyce powołał zespół, który przez ponad rok pracował nad polską wersją wystawy, mającej opowiedzieć o tożsamości ludzi Podhala. Zespół tworzyły zasłużone dla Podhala badaczki: Stanisława Trebunia-Staszel, Agnieszka Gąsienica-Giewont, Katarzyna Gąsienica-Jozkowy. Wywiady i analizy archiwaliów rodzinnych zwieńczyły fotografie portretowe bohaterów autorstwa Jacka Poremby.
Badaczki dotarły do kilkunastu miejscowości od wschodu po zachód Podhala, przepytały ponad sześćdziesięciu rozmówców. By obraz był jak najpełniejszy, zadbano o to, by interlokutorzy byli w różnym wieku, różnych fachów.
- Spotkania były budujące. Miałam okazję poznać wiele osób, dowiedzieć się, jak postrzegają kulturę, siebie w niej. I porozmawiać o wizji Podhala w przyszłości – mówiła Agnieszka Gąsienica-Giewont
„Podhalanie” to wystawa plenerowa, zlokalizowana w urokliwych zakopiańskich Kuźnicach, na fundamentach dawnego dworu, w pobliżu siedziby TPN. Na planszach przyciągają portrety i fotografie archiwalne górali. Znajdziemy także zdjęcia istotnych dla kultury Podhala przedmiotów. Teksty zawarte w środku plansz mówią m.in. o tym, jak górale widzą samych siebie, jakie są stereotypy ich dotyczące. Znajdziemy także informacje o uwarunkowaniach historycznych i społecznych kształtujących podhalańską tożsamość.
Muzyka tysiąca i jednej nocy
Nowa płyta niemieckiego harfisty, Thomasa Dauna, poświęcona jest harfie, jednemu z najważniejszych instrumentów w dawnym świecie orientu (mniej-więcej do XVIII w.). Później zastąpiły ją instrumenty takie jak: oud, baglama, cymbały santur. Niemiecki harfista chciał znaleźć melodie orientalne, które mógłby zagrać na swoich instrumentach – harfie barokowej i celtyckiej. Na najnowszej płycie znajdziemy jego interpretacje bliskowschodnich utworów. Ideą było połączenie muzyki wschodu i muzyki europejskiej. Podboje osmańskie wpłynęły na bliski kontakt tych dwóch kultur. Od średniowiecza kompozytorzy europejscy inspirowali się muzyką wschodu (wśród nich był np. Eric Satie).
Główna część płyty jest poświęcona muzyce stricte orientalnej. Daun poznał ją m.in. dzięki znajomym muzykom z Iranu, Izraela, ale i… z portali internetowych. Jeden z utworów wzięty jest od Alego Ufki (Wojciecha Bobowskiego) – siedemnastowiecznego tłumacza, muzyka pochodzenia polskiego, który poprzez niewolę osmańską trafił na dwór Imperium Ottomańskiego. Był ważnym mediatorem między kulturą orientalną a europejską. Zawdzięczamy mu m.in. opisy życia na dworze osmańskim.
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadziła: Maria Baliszewska
Goście: Agnieszka Gąsienica-Giewont, Thomas Daun
Data emisji: 22.12.2020
Godzina emisji: 15.15
mg
