Gdzie jesteś? Rdz 3,9 - wystawa czasowa
upamiętniająca 80. rocznicę zamknięcia getta warszawskiego
w Żydowskim Instytucie Historycznym im. Emanuela Ringelbluma
16 listopada 1940 roku zamknięto i odizolowano getto warszawskie. Liczącą czterysta tysięcy osób społeczność żydowską odcięto od reszty świata i zamknięto na obszarze o powierzchni zaledwie 307 ha. O tym, co czuli mieszkańcy getta, jak komentowali zamknięcie jego granic, czego się obawiali i skąd czerpali nadzieję, wiadomo głównie dzięki dokumentom zachowanym w Archiwum Ringelbluma. Poprzez materiały źródłowe, takie jak: zebrane relacje, świadectwa rysunkowe oraz dokumentacja fotograficzna, twórcy wystawy Gdzie jesteś? Rdz 3,9 spróbują przybliżyć odwiedzającym Instytut graniczne stany emocjonalne i egzystencjalne, jakich doświadczały setki tysięcy ludzi stłoczonych w centralnej części Warszawy, za murem.
- Bóg zwraca się do nas pytaniem: gdzie jesteś? Nie jest to pytanie o miejsce zamieszkania, adres, ale o to, kim jesteśmy, co wiemy o sobie, gdy poznajemy siebie w sytuacji utraty niewinności i gdy rodzi się pierwsze poczucie winy. - podkreśla jeden z kuratorów wystawy, dyrektor ŻIH, prof. Paweł Śpiewak.
Ekspozycja podzielona została na jedenaście stanowisk, punktów granicznych, m.in. takich jak strach, bezczas, niepewność czy głód, wyznaczających doświadczenie życia oraz śmierci w getcie warszawskim. Istotę poszczególnych części można zrozumieć słuchając na specjalnie przygotowanych audioguide'ach relacji, zebranych w Archiwum Ringelbluma, patrząc na obrazy i zdjęcia wykonane w getcie. Za dobór oraz opracowanie prezentowanych rysunków odpowiada dr Piotr Rypson, główny kurator ŻIH, współtwórca tej ekspozycji, a za kolekcję fotograficzną Anna Duńczyk-Szulc, autorka książki i kuratorka wystawy poświęconej zdjęciom z Archiwum Ringelbluma. Kluczowym elementem całości są wspomniane nagrane relacje z getta, czytane przez aktorów: Magdalenę Lamparską, Jerzego Radziwiłowicza, Mateusza Damięckiego oraz Martina Budnego w reżyserii Agnieszki Olsten.
- Architektura wystawy i sposób poruszania się widzów po niej mają przybliżyć doświadczenie egzystencji w getcie – jednak bez próby inscenizacji czy stosowania ekspresyjnej scenografii. Chcielibyśmy, aby w stanach granicznych, których dotykamy na wystawie, widzowie odnaleźli również przekaz uniwersalny, odnoszący się także do innych miejsc i zdarzeń - zaznaczają twórcy ekspozycji.
Na wystawie pokazywany jest archiwalny film zarejestrowany w 1941 roku na taśmie 8 mm przez Alfonsa Ziółkowskiego, który miał przepustkę pozwalającą na wejście do getta. Materiał został udostępniony ŻIH przez Ericka Bednarskiego.
Działania towarzyszące
upamiętnieniu 80. rocznicy zamknięcia getta warszawskiego:
- 16 listopada, godz. 18:00 Prolog do wystawy Gdzie jesteś? Rdz 3,9
Zapowiedź wystawy połączona z rozmową z kuratorami wystawy, prof. Pawłem Śpiewakiem i dr. Piotrem Rypsonem oraz spotkanie z aktorami: Magdaleną Lamparską, Jerzym Radziwiłowiczem, Mateuszem Damięckim oraz Martinem Budnym, które poprowadzi dziennikarka, Agnieszka Obszańska.
Wydarzenie dostępne w mediach społecznościowych ŻIH.
- Gdzie jesteś? Rdz 3,9 - katalog wystawy
W publikacji czytelnicy odnajdą eseje twórców ekspozycji, w tym tekst pt. Gdzie jesteś? Pawła Śpiewaka, w którym autor stawia wiele pytań o współczesne sposoby i formy pokazywania getta, pracę Piotra Rypsona pt. Czego od nas chcą te obrazy? o zasadzie doboru dzieł na wystawę, ich twórcach i o tym, czym jest lub może być recepcja tych prac oraz rozważania Anny Duńczyk-Szulc pt. Granica patrzenia o naturze medium, jakim jest fotografia i film w kontekście zdjęć z czasów okupacji. Na katalog składa się także bogaty materiał ilustracyjny, prezentujący wszystkie rysunki oraz fotografie udostępnione na wystawie, jak również wybór fragmentów relacji relacje z getta.
Całość zaprojektował Jakub Woynarowski.
Publikacja w formie e-booka zostanie udostępniona 16 listopada na stronach Instytutu do darmowego pobrania do końca listopada br. Więcej informacji na jhi.pl
- Animacje odnoszące się do punktów granicznych omawianych na wystawie w reżyserii Jacka Papisa i w opracowaniu znanych grafików do kompozycji muzycznych artysty, Michała Jacaszka. Premiera w mediach społecznościowych ŻIH 16 listopada br.
- Cykl spotkań i seminariów online z udziałem badaczy i badaczek oraz artystów związanych z ŻIH wokół wystawy Gdzie jesteś? Rdz 3,9. Więcej informacji na jhi.pl
- Konferencja naukowa „... wiadomość ta spadła jak grom” współorganizowana przez ŻIH, Centrum Badań nad Zagładą, Muzeum Polin oraz Stowarzyszenie ŻIH, więcej informacji: http://www.jhi.pl/blog/2020-10-22-80-rocznica-zamkniecia-getta-warszawskiego-konferencja-online
Całość obchodów została dofinansowana ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Wybrane wydarzenia wokół wystawy Gdzie jesteś? Rdz 3,9 są finansowane przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszu EOG oraz przez budżet krajowy.
Wystawa: Gdzie jesteś? Rdz 3,9
Termin: 16.11.20-25.04.21
Kuratorzy: Paweł Śpiewak, Piotr Rypson
Współpraca kuratorska: Anna Duńczyk-Szulc, Agnieszka Olsten
Aranżacja wystawy: Marcin Kwietowicz, Aneta Faner
Opracowanie graficzne: Jakub Woynarowski
Relacje czytają̨: Magdalena Lamparska, Martin Budny, Mateusz Damięcki, Jerzy Radziwiłowicz
Współpraca promocyjna: Steinke Communications
Organizator: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma
Patronat honorowy: Prezydent m.st. Warszawy
Patronat medialny: Program II Polskiego Radia
