Actus Humanus. Filip Berkowicz: kontynuujemy odkrywanie zaginionych dzieł
Gdański festiwal Actus Humanus to nie tylko okazja usłyszenia na żywo najwybitniejszych na świecie specjalistów od muzyki dawnej i ich interpretacji wielkich arcydzieł renesansu czy baroku. To również szansa poznania zapomnianego repertuaru – utworów, które ożywają w naszych czasach dzięki takim artystom jak Andrew Lawrence-King.
W Polsce muzyk ten znany jest chyba przede wszystkim z występów z Jordim Savallem – Lawrence-King jest stałym współpracownikiem katalońskiego mistrza, członkiem jego Hespèrion XXI. Ale ten najwybitniejszy dziś na świecie harfista, znawca harf historycznych i repertuaru harfowego oraz dyrygent, od lat rozwija światową karierę jako solista, a także założyciel i szef zespołu The Harp Consort, z którym przyjedzie do Gdańska. Być może najsłynniejszą płytą tej grupy był jej pierwszy album wydany przez firmę Harmonia Mundi w 2002 roku – Missa Mexicana. Zresztą dawny repertuar z Nowego Świata, muzyka taneczna i sceniczna, a także ciekawostki muzyczne z rozmaitych kręgów kulturowych (iberyjskiego, anglosaskiego, celtyckiego, włoskiego) to ulubiony repertuar Andrew Lawrence-Kinga i The Harp Consort. Wiele programów tych artystów to dzieła sceniczne lub półsceniczne, które są próbą nie tylko odtworzenia dawnego brzmienia, lecz także historycznych strojów, gestów i akcji scenicznej.
W ten właśnie sposób – z elementami akcji scenicznej – wykonane zostanie w Gdańsku Oratorio al Nacimiento de Cristo Señor Nuestro Pedra Martíneza de Orgambide. O kompozytorze tym wiadomo bardzo niewiele. Urodził się w Madrycie, a przez większą część życia (pierwsze trzy dekady XVIII wieku) działał w Walencji. Utwór, który zabrzmi na festiwalu Actus Humanus jest najstarszym – jak okazało się niedawno – oratorium hiszpańskim. Podejmuje rzadko spotykaną w iberyjskich oratoriach tematykę bożonarodzeniową, a skomponowany został dla Kongregacji św. Filipa Neriusza w Walencji w 1704 roku. Do naszych czasów, jako jedno z niewielu tego rodzaju dzieł z Półwyspu Iberyjskiego, przetrwało w komplecie – zachowały się i libretto, i muzyka. Dzięki współpracy prof. Maríi Teresy Ferrer z Universidad Internacional Valenciana i Andrew Lawrence-Kinga dzieło zostało przywrócone praktyce wykonawczej w 2013 roku. Oratorio al Nacimiento to poetycka wizja walki dobra ze złem i historii zbawienia, zapoczątkowanej narodzinami Mesjasza. Wszystko okraszone jest barwną barokową muzyką iberyjską i charakterystycznymi, hiszpańskimi rytmami.
Orgambide podzielił swoje oratorium, zgodnie z praktyką pierwszych rzymskich oratorian, na dwie części, pomiędzy którymi niegdyś wygłaszano kazanie. W Gdańsku zamiast słowa zabrzmią udramatyzowane villancicos Gaspara Fernandesa, skomponowane dla katedry w Puebla de los Ángeles w Nowej Hiszpanii, czyli w dzisiejszym Meksyku.
Program:
Pedro Martínez De Orgambide: Oratorio Sacro Al Nacimiento De Cristo Señor Nostro, Diego Ortiz - Recercata sopra canto piano, Recercata Prima sopra tenore; Lucas Ruiz de Ribayaz - Xacaras, Pabanas, Gallardas, Espanoletas, Tarantelas; Gaspar Fernandes - No haya más dulce alegríá, Toquen los rabeles, Negrinho: De Los Reyes, Santiago de Murcia – Cumbees, Anonim - Folias Portuguesas (Cancioneiro de Paris)
wyk. The Harp Consort, Andrew Lawrence King - kierownictwo artystyczne, harfa
W przerwie koncertu wysłuchaliśmy rozmowy z Andrew Lawrencem Kingiem. Autorki: Magdalena Łoś i Klaudia Baranowska.
(Dwór Artusa, Gdańsk)
***
Tytuł audycji: Filharmonia Dwójki
Prowadziły: Magdalena Łoś i Klaudia Baranowska
Data emisji: 15.12.2018
Godzina emisji: 20.00
materiały prasowe/bch
