Studio reportażu i dokumentu Polskiego Radia

Październikowy numer "Biuletynu IPN" otwiera rozmowa pod tytułem "Przesłanie wciąż aktualne", w której metropolita warszawski arcybiskup Kazimierz Nycz, filozof Dariusz Karłowicz, historyk IPN prof. Jan Żaryn i redaktor naczelny "Biuletynu" Jan M. Ruman wspominają wszystkie pielgrzymki Ojca Świętego Jana Pawła II do Polski.

Ponadto w "Biuletynie IPN" publicystka "Rzeczpospolitej" Ewa Czaczkowska opisuje próby podejmowane przez peerelowską bezpiekę, które miały na celu poróżnienie ówczesnego kardynała Karola Wojtyły z Prymasem Tysiąclecia kardynałem Stefanem Wyszyńskim. Warto dodać, że takie działania były podejmowane już od 1963 roku. Wiele wskazuje na to, że ich inicjatorem był między innymi ówczesny premier PRL Józef Cyrankiewicz, który uważał, że młodego i otwartego na świat biskupa będzie można przeciwstawić konserwatywnemu kardynałowi. Wieloletnie działania bezpieki nie przyniosły w tej materii żadnych rezultatów.

Z kolei Andrzej Grajewski przedstawia historyczną rolę pontyfikatu Jana Pawła II dla Europy Środkowo-Wschodniej i upadku komunizmu. Szok, jaki towarzyszył Sowietom po wybraniu Polaka na Stolicę Apostolską, szybko ustąpił miejsca zdecydowanym działaniom Kremla, który zdał sobie sprawę, jakim zagrożeniem dla komunizmu będzie ten pontyfikat. Już miesiąc po wyborze Karola Wojtyły na papieża, Moskwa przesłała szefom służb specjalnych bloku wschodniego obszerny raport charakteryzujący nowego papieża. Raport powstał głównie w oparciu o materiały peerelowskiej bezpieki.

13 listopada 1979 roku szef KGB Jurij Andropow zaakceptował specjalne wytyczne, które miały służyć dyskredytacji Jana Pawła II.  W biuletynie zamieszczono też teksty ukazujące rolę kościoła w całym PRL. Wśród nich m.in. teksty o prześladowaniach Duszpasterstwa Akademickiego w Łodzi i Płocku, historii księdza Czesława Sadłowskiego, proboszcza parafii w Zbroszy Dużej, którego niezłomna walka o kościół i zasługi dla lokalnej społeczności są wspaniałym przykładem roli, jaką księża odgrywali w czasach komunistycznego reżimu. Biuletyn zawiera również sylwetkę „Księcia Niezłomnego”, kardynała Adama Stefana Sapiehy.

Wydaniu "Biuletynu IPN" towarzyszyło specjalne spotkanie, podczas którego odbyła się dyskusja dotycząca roli pontyfikatu Jana Pawła II. W dyskusji pod tytułem "Ziarno zostało zasiane" arcybiskup Kazimierz Nycz podkreślił, że pontyfikat Jana Pawła II był wielką katechezą, która przydała się każdemu człowiekowi. Metropolita warszawski tłumaczył, że Jan Paweł II bezpośrednio podejmował trud nauczania, czego wyrazem były liczne pielgrzymki. Z kolei redaktor "Gościa Niedzielnego" Andrzej Grajewski mówił o nowej jakości, którą papież wprowadził w relacjach z politykami, zwłaszcza tymi z Europy wschodniej, oraz odrzuceniu przez Jana Pawła II tzw. ostpolitik na rzecz ewangelizacji.

Profesor Jan Żaryn podkreślił rolę kolejnych pielgrzymek Ojca Świętego do ojczyzny przypominając jednocześnie, że komuniści robili wszystko, aby sabotować kolejne pielgrzymki. Profesor Żaryn powiedział, że również Moskwa była świadoma siły każdej kolejne wizyty papieża i tego, że mogą one zwiastować koniec Jałty. Marek Lasota, autor książki "Donos na Wojtyłę. Karol Wojtyła w teczkach bezpieki" przedstawił owoce swoich najnowszych poszukiwań archiwalnych związanych z osobą Karola Wojtyły. Dyrektor krakowskiego oddziału IPN dotarł do fragmentów dokumentów z 1953 roku, w których bezpieka, dzięki swoim informatorom, analizuje postawę i poglądy przyszłego papieża.

(P.D)