Rozmowa ze Stanisławem Zalewskim, byłym więźniem obozu Auschwitz-Birkenau (Godzina prawdy/Trójka)
Obóz Auschwitz-Birkenau we wspomnieniach byłego więźnia. Stanisław Zalewski gościem Michała Olszańskiego
2020-01-24, 13:01 | aktualizacja 2020-01-24, 16:01
– Chcę oddać hołd tym, którzy jeszcze żyją i do dziś udało im się zapamiętać tamte tragiczne chwile i przekazywać je ludziom – mówił w Programie 3 Polskiego Radia były więzień obozu Auschwitz-Birkenau i prezes Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych Stanisław Zalewski na trzy dni przed 75. rocznicą wyzwolenia obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
Stanisław Zalewski urodził się 1 października 1925 roku w Suchej Woli, a od szóstego roku życia żył na warszawskiej Pradze. W 1940 roku musiał przerwać edukację w szkole powszechnej na rzecz pracy w warsztacie samochodowym na Woli, który już wtedy znajdował się na terenie getta.
W październiku 1943 roku trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, co było następstwem aresztowania za działalność w ruchu oporu i okrutnego przesłuchania przez Gestapo w Alei Szucha. Jako więzień obozu otrzymał numer 156569. Później Stanisław Zalewski został przeniesiony do KL Mauthausen-Gusen. Swoje umiejętności zdobyte przed aresztowaniem wykorzystywał pracując jako mechanik w komandzie Bergkristall, gdzie doczekał wyzwolenia.
– W noc szliśmy piątkami w kierunku bramy do obozu Auschwitz, obok nas esesmani z psami. Pamiętny napis "Arbeit macht frei" nam nic nie mówił. "Arbeit" to "praca", a "frei" to "wolność", więc skojarzyliśmy, że skoro będzie praca, to będzie i wolność. Jeszcze nie wiedzieliśmy, czym był ten obóz – wspominał pierwsze chwile w niewoli.
Stanisław Zalewski podczas wykładu w Berlinie (fot. Bartłomiej Makowski/Polskie Radio)Do Polski wrócił w lipcu 1945 roku. Już w nowej polskiej rzeczywistości kontynuował naukę i założył rodzinę. Pracował zawodowo do 1995 roku, a od 2008 roku jest prezesem Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych. – Każdy człowiek powinien wiedzieć, czego chce i co może dać. Musi wiedzieć, jakie są jego możliwości przekazania ludziom czegoś, co będzie wartością, a nie tylko sloganem. Od śmierci żony w 2006 roku jestem sam, więc musiałem zapełnić lukę i całkowicie oddałem się pracy społecznej, która trwa do dziś – podkreślał w Trójce.
***
Tytuł audycji: Godzina prawdy
Prowadzi: Michał Olszański
Gość: Stanisław Zalewski (były więzień obozu Auschwitz-Birkenau, prezes Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych)
Data emisji: 24.01.2020
Godzina emisji: 12.07
kr/mk