"Polacy wymazani": Wolne Miasto Gdańsk i jego niezwykli bohaterowie (Radiowy dom kultury/Trójka)
"Polacy wymazani": Wolne Miasto Gdańsk i jego niezwykli bohaterowie
2014-08-31, 17:08 | aktualizacja 2014-09-01, 09:09
Muzeum Historii Miasta Gdańska wraz ze stołecznym Domem Spotkań z Historią przygotowują wystawę "Polacy wymazani". Będzie ją można oglądać od 2 września przy Krakowskim Przedmieściu 32 w Warszawie.
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
- Jest to wystawa poświęcona polskim mieszkańcom Wolnego Miasta Gdańska, którzy szerzyli polskość, mimo iż byli w zdecydowanej mniejszości. Poprzez organizowanie się w stowarzyszenia, tworzenie organizacji kulturalnych, sportowych czy społecznych, działali bardzo prężnie - mówi Kinga Sochacka z Domu Spotkań z Historią.
- Tytuł wystawy wiąże się z bolesną historią miasta i mieszkających w nim Polaków. I nie chodzi tylko o losy Polaków związane z wydarzeniami tuż po wybuchu drugiej wojny światowej - zaznacza Michał Nogaś. - Wraz z wyzwoleniem miasta sytuacja Polaków ponownie się pogorszyła, albowiem musieli oni przejść proces rehabilitacyjny. Armia Radziecka traktowała Gdańsk jako bastion niemieckości. Chcemy przypomnieć, że Polacy musieli dowodzić swojej polskości niekiedy w bardzo dramatycznych warunkach - dodaje Kinga Sochacka.
II wojna światowa - serwis specjalny Polskiego Radia >>>
Wolne Miasto Gdańsk to miasto-państwo, które powstało pod protektoratem Ligi Narodów w roku 1920 po przegranej Cesarstwa Niemieckiego w I wojnie światowej. Gdańsk został odłączony od Rzeszy wskutek postanowień traktatu wersalskiego kończącego wojnę, który regulował również inne ważne kwestie: wycofanie się wojsk niemieckich, granice państwowe, ustrój i obywatelstwo.
Wolne Miasto Gdańsk, utworzone 15 listopada 1920 roku, istniało do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku. Obejmowało, obok samego miasta Gdańsk, większą część ówczesnych powiatów: Gdańskie Wyżyny, Gdańskie Niziny oraz niewielkie fragmenty powiatów wejherowskiego, tczewskiego, elbląskiego, malborskiego, kościerskiego i kartuskiego. W 1934 roku mieszkało tam ok. 408 tysięcy mieszkańców, przeważała ludność niemiecka, Polacy stanowili według różnych danych od 3 do 15% obywateli.
Zdjęcia i teksty wystawy składają się w opowieść o polsko-niemieckim sąsiedztwie, pokojowym początkowo współistnieniu Niemców i Polaków oraz antagonizmach narastających po dojściu do władzy nazistów oraz o losach Polaków z Gdańska po wybuchu wojny (plan rozwiązania "polskiego żywiołu" na terenie Pomorza Gdańskiego, miejsca kaźni: Victoria Schule i obóz Stutthof) i po zakończeniu działań wojennych (m.in. wspomniany proces weryfikacji narodowościowej i rehabilitacji).
Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy.
"Radiowy Dom Kultury" na antenie Trójki w soboty od 12.05 do 14.00.
(mk)