Jaka jest obecnie symbolika krzyża w kulturze i sztuce? (Klub Trójki)
Co niesie krzyż?
2019-03-13, 22:03 | aktualizacja 2019-03-14, 09:03
Jest nieustannie obecny w kulturze od wszech czasów – zarówno pogańskiej, jak chrześcijańskiej; jako znak graficzny, w funkcji dekoracyjnej, jak i w znaczeniu symbolicznym.
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
Od 313 roku n.e. stał się prawnie usankcjonowanym symbolem religijnym oznaczającym mękę Chrystusa na krzyżu i Jego zmartwychwstanie. Co znaczy krzyż we współczesnej kulturze wizualnej? W jaki sposób bywa wykorzystywany i jakie to niesie skojarzenia? Śledząc historię, można znaleźć rozliczne odniesienia krzyża do ideologii mrocznych, antyhumanistycznych, obecnie kojarzonych ze zniewoleniem, przemocą, wykorzystywanie, nietolerancją, rasizmem, itd. Jednocześnie, krzyż (przecięcie dwóch lub więcej linii) nie przestał być symbolem chrześcijańskim, który samym kształtem symbolizuje mękę Chrystusa. Krzyże protestanckie są pozbawione wizerunku cierpiącego Chrystusa – co oznacza Jego zwycięstwo nad śmiercią i dokonanie się dzieła zbawienia.
Jednak często zdarza się, że twórcy wykorzystują znak krzyża w różnym celu, rozbieżnym z religijnym sensem. Czy to celowa profanacja, czy raczej – brak wiedzy, niezrozumienie, niefrasobliwość w używaniu ważnych kulturowo symboli? Temat wywołała przekrojowa wystawa Daniela Rycharskiego "Strachy" w Muzeum Sztuki Współczesnej. W kilku jego instalacjach użyte zostały formy krzyży, którym autor nadał różnorodne znaczenie i obarczył symboliką związaną z rozmaitymi (świeckimi) ideologiami, jednocześnie nie odżegnując się od treści związanych z religią chrześcijańską (oraz innymi kultami, choć nie ma o tym wzmianki).
Gośćmi audycji są dr hab. Małgorzata Wrześniak, historyk sztuki, prof. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego i Stefan Szydłowski, historyk sztuki, kurator.
Zapraszamy do wysłuchania dołączonej audycji.
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Monika Małkowska
Gość: dr hab. Małgorzata Wrześniak (historyk sztuki, prof. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego), Stefan Szydłowski (historyk sztuki, kurator)
Data emisji: 13.03.2019
Godzina emisji: 21.08