Powstanie Warszawskie oczami kultury (Klub Trójki)
Jak Powstanie Warszawskie zapisało się w (pop)kulturze?
2019-08-08, 22:08 | aktualizacja 2019-08-09, 18:08
Jak ocalić pamięć po sierpniowym zrywie? Jak o tym opowiedzieć młodym pokoleniom, żeby zechciało słuchać/oglądać/zaangażować się emocjonalnie?
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
Z drugiej strony – czy są jeszcze artyści zdolni opowiedzieć o wydarzeniu sprzed 75 laty równie przekonująco, jak świadkowie powstania lub ci, których bliskich to dotyczyło? Czy dziś może powstać coś na miarę takich arcydzieł jak "Kanał" Wajdy czy "Eroica" Munka?
Od pewnego czasu Powstaniem Warszawskim zaczyna "zarządzać" kultura masowa. Co roku 1 sierpnia urządzane są widowiska z udziałem młodych zdolnych, wyśpiewujących najpopularniejsze powstańcze szlagiery. Jakość tych występów bywa różna, ale nawet te najbardziej udane są… udawane.
Powstanie stało się też kanwą kilku gier komputerowych ("Uprising 44: The Silent Shadows" czy polsko-brytyjska "Enemy Front" nie odniosły ani komercyjnego, ani artystycznego sukcesu; we wrześniu zapowiedziano kolejną grę strategiczną – "Warsaw").
Jak powstańcze motywy adaptują muzyka (Lao Che, VooVoo, Michał Urbaniak), kino i teatr? Stosunkowo udany był film Jana Komasy "Miasto 44" (2014), obraz skrojony na potrzeby młodego widza. Tenże sam reżyser podjął się sfabularyzowania autentycznych materiałów dokumentalnych, nakręconych podczas powstania przez braci Edwarda i Ryszarda Szope (2014).
– "Powstanie Warszawskie" Jan Komasy to film autotematyczny, to jest film o robieniu filmu, co wybrzmiewa też w dialogach. Pokazuje, że kamera może być równie ważną bronią jak karabin – mówiła Katarzyna Wajda, historyk kina z Filmoteki Narodowej Instytutu Audiowizualnego.
W 1946 roku Wacław Kaźmierczak zmontował film "Warszawa walczy" z ocalałych 122 taśm, jednak w 1956 film został pocięty i zmontowany w przypadkowy sposób. – Historia tego filmu odzwierciedla dzieje złej obecności historii Powstania Warszawskiego w kulturze powojennej. Mieliśmy zapis, który potem uległ destrukcji i został schowany, był niedostępny. Dopiero nasze czasy sprawiły, że możemy do niego wrócić, odzyskać, zrekonstruować – opowiadał Jacek Kopciński, krytyk teatralny, redaktor naczelny miesięcznika "Teatr".
Dlaczego w kulturze zazwyczaj celebrujemy pierwsze dni zrywu, a zapominamy o tych ostatnich, zbliżających powstańców do przegranej? Jak do najnowszych filmów czy spektakli teatralnych dotyczących Powstania Warszawskiego podchodzą starsze pokolenia?
Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy.
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Monika Małkowska
Goście: Katarzyna Wajda (historyk kina z Filmoteki Narodowej Instytutu Audiowizualnego), Jacek Kopciński (krytyk teatralny, redaktor naczelny miesięcznika "Teatr”)
Data emisji: 8.08.2019
Godzina emisji: 21.08
kr/gs