Czy dowiemy się nowych informacji o Piusie XII? (Klub Trójki)
Co dokumenty z Tajnego Archiwum Watykańskiego powiedzą nam o Piusie XII?
2020-03-11, 22:03 | aktualizacja 2020-03-12, 12:03
2 marca Tajne Archiwum Watykańskie odtajniło materiały dotyczące pontyfikatu Piusa XII, a zwłaszcza jego postawy w trakcie II wojny światowej, szczególnie w trakcie Holokaustu. Papież jest od lat oskarżany o bierność w tym czasie. Czy tak było? Czego można się spodziewać po odtajnionych dokumentach?
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
Dziś Watykan odtajni archiwa dotyczące okresu po 1939 roku. Dokumenty, do których naukowcy zyskają dostęp, liczą wiele milionów stron i dotyczą między innymi pontyfikatu papieża Piusa XII, niemieckiej okupacji Włoch oraz zrzucenia bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki.
Jednym z tematów, którym zajmą się naukowcy, jest kwestia postawy papieża Piusa XII wobec Holokaustu i tragedii II wojny światowej. Jak mówi historyk, autor książki "Tajne archiwum watykańskie" Grzegorz Górny, "dziś często zapomina się o działalności Kościoła ratującego Żydów".
Upowszechniony wizerunek papieża, który milczał, ma być wynikiem działalności sowieckich służb, które po II wojnie światowej chciały zdyskredytować papieża i Watykan w oczach opinii publicznej na świecie.
– To pocieszające, że tylu historyków chce zobaczyć te akta. Moja opinia jest taka, że, z jednej strony będą tam szalenie ważne i ciekawe dokumenty, a jednocześnie, całą konstrukcję, budowlę dyplomacji watykańskiej czasu II wojny światowej już poznaliśmy. Nie będzie tam zniszczenia tego całego rusztowania, które znamy dzięki odtajnieniu pierwszej partii akt. Dokonał tego papież Paweł VI w 1964 roku. Odtajnione wówczas dokumenty były badane do lat 80. i opinia publiczna mogła się z nimi zapoznać – mówi historyk prof. Jan Żaryn.
Dostęp do dokumentów zyska kilkudziesięciu historyków z całego świata, w tym ze Stanów Zjednoczonych, Izraela oraz Niemiec. Naukowcy poszukają odpowiedzi na pytania dotyczące nie tylko historii świata, ale też historii Kościoła, w tym decyzji teologicznych takich jak między innymi dogmat o Wniebowzięciu Matki Bożej z 1950 roku. Prace z odtajnionymi dokumentami mogą potrwać nawet kilka lat.
– Czy polityka Piusa XII była dobrze dobrana? W oczywisty sposób, jego powściągliwe reakcje wynikały z tego, że obawiał się surowszych ich konsekwencji. Miał ku temu przesłanki – był informowany przez księży, którzy opuszczali obozy koncentracyjne, że jego, nawet stosunkowo łagodne wypowiedzi, generowały kolejne fale egzekucji i znęcania się nad więźniami. Byli oni informowani, że jest to związane z postawą papieża. Pius XII zresztą milczał w dość specyficzny sposób. Jest kilkadziesiąt jego wypowiedzi, w których potępiał pewne metody prowadzenia wojny, sposób funkcjonowania państw podczas tego konfliktu. Było jasne, że chodzi o postępowanie państw totalitarnych, przede wszystkim III Rzeszy. Natomiast, oskarżanie go o milczenie jest niewłaściwe – dodaje historyk prof. Paweł Skibiński.
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Grzegorz Górny
Goście: prof. Jan Żaryn (historyk, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. R. Dmowskiego i I. J. Paderewskiego), prof. Paweł Skibiński (historyk, Uniwersytet Warszawski)
Data emisji: 11.03.2020
Godzina emisji: 21.09
IAR/ml