Krzyż – symbol, który przenika i łączy cywilizacje (Klub Trójki)
Krzyż – znak ponadczasowy
2021-03-24, 23:03 | aktualizacja 2021-03-25, 11:03
Krzyż to jeden z pierwszych symboli stworzonych przez ludzkość, występuje w większości starożytnych religii – od Babilonu, poprzez Indie, Chiny, kultury Azteków i Majów, po ludy słowiańskie i germańskie.
Odzyskane skarby
Posłuchaj
53:58
Dodaj do playlisty
Krzyże i "quasi-krzyże"
Krzyż ma też związki z najdawniejszymi kultami sił przyrody (ognia, słońca, życia). Co więcej, występuje niemal w każdym zakątku ziemi. Jak wiele niesie znaczeń, można się przekonać, porównując choćby krzyż słoneczny, swastykę, krzyż celtycki, maltański, patriarchalny czy… Czerwony Krzyż bądź krzyż marynarski.
Dr Piotr Barszczowski – artysta, projektant, teolog i pedagog, w swojej pracy doktorskiej i jednocześnie encyklopedii wizualnej pt. "Krzyż – praznak", zebrał 4 tysiące wariantów stylistycznych tych symboli, po czym dokonał ich podziału na krzyże i "quasi-krzyże". – "Quasi-krzyże" to znaki, których nie nazywamy krzyżem, ale nie możemy odmówić im tego, że w ich konstrukcji widzimy krzyż. W mojej encyklopedii są chociażby sigile, pieczęcie, znaki astronomiczne i alchemiczne – wyjaśnia gość "Klubu Trójki".
Góra Krzyży na Litwie Foto: shutterstock.com/ LouieLea Człowiek zawsze w centrum
Czego uczą nas krzyże? Jakie wnioski można wysnuć, porównując ich formy, materiały, z których – czy w których – są wykonane, a nade wszystko – analizując symbolikę i przypisywane im działania?
– Pewnym osiągnięciem tej encyklopedii jest to, że przy zestawieniu tych symboli pojawiły się niezwykłe podobieństwa znaków z różnych kultur, z różnych okresów, z różnych kontynentów, które nie powinny być takie same – mówił dr Piotr Barszczowski. – Od samego początku człowiek uznawał się za centrum świata. Znaki, które odkrywają antropolodzy, są świadectwem na to, co później Leonardo da Vinci podkreślił w "Człowieku witruwiańskim". Wielu artystów pokazywało człowieka w ten sposób. Chrystus na krzyżu też jest takim człowiekiem – wskazał artysta w rozmowie z Moniką Małkowską.
"Drzewo życia. Symbolika krzyży litewskich" w galerii Domu Pogranicza/pograniczesejny
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Monika Małkowska
Gość: dr Piotr Barszczowski (artysta, projektant, teolog i pedagog, autor pracy doktorskiej "Krzyż – praznak")
Data emisji: 24.03.2021
Godzina emisji: 22.06
kr