Sztuka, która zwraca się w kierunku Ziemi (Klub Trójki)
Land Art – jak artyści odwzajemniają hojność natury?
2021-04-28, 23:04 | aktualizacja 2021-04-29, 11:04
Mówimy często o ekologii, o zmianach klimatu, zaśmiecaniu Ziemi – i o tym, że nie potrafimy powściągnąć naszych konsumpcyjnych potrzeb, które szkodzą dobremu życiu nas samych, a zwłaszcza przyszłych pokoleń. Antycypujący ekologiczne myślenie o naszym ziemskim bytowaniu okazał się Land Art. Kiedy powstał ten kierunek? Co to takiego, czym się charakteryzuje?
Ziemia tworzywem
Land Art to działalność artystyczna, dla której tworzywem jest przestrzeń Ziemi i środowiska naturalnego. Polega ona na ingerencji w pejzaż, przekształceniu jego fragmentów, lub wykorzystaniu do stworzenia obiektu artystycznego czynników atmosferycznych. Pierwsze realizacje tego typu pojawiły się w latach 60. XX wieku, a największy rozwój przypadł na lata 70. Prekursorem grupy zajmującej się Land Artem był Robert Smithson, którego flagowym dziełem jest spiralna grobla znajdująca się na brzegu jednego z jezior w amerykańskim stanie Utah.
Posłuchaj
53:18
Dodaj do playlisty
– Ta tendencja mocno wiązała się z ruchami neoawangardowymi oraz była swojego rodzaju przeciwwagą dla wciąż obecnego w sztuce modernizmu, gdzie sięgano po sztuczne materiały jak neony czy metal. – Dla nich jako dla artystów wywodzących się z kręgu neoawangardy, ale też myślenia konceptualnego, było to wejście w krajobraz, inspiracja procesami naturalnymi i zaznaczenie swojej obecności w krajobrazie – tłumaczyła w audycji Marta Miś, historyk sztuki, kurator i koordynator projektów Zachęty.
Sztuka bez galerii
Zaczynało się od projektów utopijnych, romantycznych, monumentalnych, niedających się przenieść do galerii, właściwie znanych tylko z dokumentacji – bo mało komu było dane widzieć te projekty osobiście. Obecnie wielu twórców zajmuje się ekologią, zmianami klimatycznymi i dewastacją planety. Podejmują więc akcje służące poprawie życia na Ziemi. Także – snują futurystyczne wizje, mające uświadomić odbiorcom skalę zagrożenia.
Teresa Murak podczas przygotowywania żywej zielonej rzeźby "Zieleń to życie" Foto: Forum/Rafał Guz W jaki sposób Land Art znalazł swoje odzwierciedlenie w Polsce? Zdaniem Marty Miś najbardziej znaną polską artystką, którą można nazwać "matką polskiego Land Artu" jest Teresa Murak (ur. 1949 r.), której sygnaturowym tworzywem artystycznym jest rzeżucha. – Bardzo ciekawym performance'em, który zrobiła, jest hodowanie rzeżuchy na samej sobie. Artystka zawsze podkreśla, że pochodzi ze wsi i ziemia jest dla niej ważna – mówiła rozmówczyni Moniki Małkowskiej.
W audycji także o tym, co wspólnego z Land Artem mieli Ludwig van Beethoven i Henry David Thoreau.
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Monika Małkowska
Gość: Marta Miś (historyk sztuki, kurator i koordynator projektów Zachęty)
Data emisji: 28.04.2021
Godzina emisji: 22.06
kr