Jak mówić o ratowaniu Żydów przez Polaków podczas II wojny światowej (Klub Trójki)
Relacje polsko-żydowskie. Ile wiemy o bohaterskich czynach naszych rodaków?
2021-06-29, 23:06 | aktualizacja 2021-06-30, 13:06
Mimo że o relacjach polsko-żydowskich wiemy stosunkowo wiele, ciągle jednak odnajdujemy białe plamy na kartach historii. Jedną z nich przez dziesięciolecia były niewątpliwie historie Polaków, którzy oddali życie, ratując podczas II wojny światowej swoich żydowskich sąsiadów.
W audycji przywołujemy między innymi postać księdza Marcelego Godlewskiego, odznaczonego pośmiertnie medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Rozmawiamy o tym, jakie źródła historyczne ma Polska, czy potrafi wykorzystać te zasoby do stworzenia własnej opowieści o bohaterskich czynach swoich obywateli.
Pamięci Polaków ratujących Żydów - serwis specjalny Polskiego Radia
– Mam wrażenie, że szczególnie w ostatnich latach, gdy słabnie nacisk kładziony na kwestie prawdziwej odpowiedzialności za dramat II wojny światowej, za dramat wielu narodów, szczególnie żydowskiego i polskiego, zaczęły się pojawiać coraz częstsze ataki na Polskę – mówi Filip Frąckowiak, dyrektor muzeum Izba Pamięci Generała Ryszarda Kuklińskiego, autor filmu "Izrael zaczął się w Polsce". Gość Trójki podkreśla, że "jest niedosyt naszej pracy, bez względu na to, czy chodzi o pracę państwa, czy indywidualnych osób na rzecz edukowania" i że z przekazem trzeba trafiać nie tylko do polityków, ale i społeczeństw poszczególnych państw – szczególnie izraelskiego i amerykańskiego.
Posłuchaj
53:39
Dodaj do playlisty
Maciej Pawlicki, publicysta, reżyser filmów dokumentalnych poświęconych ratowaniu Żydów w czasie II wojny światowej takich jak "Ksiądz od Wszystkich Świętych, "Życie za życie" czy "Historia Kowalskich", przekonuje, że takich produkcji powinno powstawać więcej. – Liczy się każdy miesiąc, każdy dzień. Każda decyzja, żeby nagrywać relacje bezpośrednich świadków wydarzeń, jest bezcenna, ponieważ ci ludzie odchodzą. A relacja bezpośredniego świadka, co rozumie taki reżyser jak Steven Spielberg i wszyscy dokumentaliści, jest najcenniejsza. Dla masowej widowni ważne są emocje, a te możemy przekazać tylko w taki sposób – mówi Maciej Pawlicki, zaznaczając, że "dotyczy to naszej przyszłości, przyszłości naszych dzieci, interesu narodowego i państwowego". – Nasza działalność musi być intensywna, wielokierunkowa i wieloletnia – dodaje Pawlicki, przekonując, że na arenie międzynarodowej interpretowanie wydarzeń dotyczących ratowania Żydów przez Polaków podczas II wojny światowej może wynikać zarówno ze złej woli, jak i niewiedzy historycznej.
– Temat relacji polsko-żydowskich jest uwikłany w pewne emocje naszych dwóch narodów. Są to narody, które mają wielkie przywiązanie do swojej narracji historycznej i w związku z tym będziemy się zderzać. Dziś możemy powiedzieć, że nie jest tak źle, że mamy bardzo wiele sukcesów. Wydaje mi się, że dziś Polacy w zdecydowanej większości – czy to na etapie edukacji powszechnej, czy wyższych potrzeb dostępu do historii – mają świadomość, że ratowaliśmy Żydów w czasie II wojny światowej – mówi Jan Żaryn, prezes Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej, dodając, że "Polacy są dumni z naszego wkładu w ratowanie Żydów i mają świadomość, że dookoła, poza Polską, jest pasmo klęsk polegających na tym, że dostrzegalna i namacalna przez nas prawda historyczna nie dociera".
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Arkadiusz Gołębiewski
Data emisji: 29.06.2021
Godzina emisji: 22.05