"Klub Trójki" - 8 stycznia 2013
Świat z ciemnej strony Księżyca
2013-01-10, 11:01 | aktualizacja 2013-01-12, 14:01
- Przez długi czas patrząc na Księżyc i widząc dziwne kształty na jego powierzchni, zastanawiano się, czym one są. To, że są kraterami, zaakceptowano dopiero w XIX wieku - opowiada Jarosław Włodarczyk, autor książki "Księżyc w nauce i kulturze Zachodu".
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
- Kultury, widzianej wyłącznie przez pryzmat literatury czy sztuk piękne, nie można dobrze zrozumieć, jeśli nie pamiętamy o kontekście naukowym danej epoki. Dlatego staram się pokazywać, jak ważna była astronomia dla takich polskich poetów romantycznych, jak Zygmunt Krasiński czy Juliusz Słowacki - wyjaśnia gość Jerzego Sosnowskiego.
W książce "Księżyc w nauce i kulturze Zachodu" Jarosław Włodarczyk niezwykle zajmująco opowiada o Srebrnym Globie. - Johannes Kepler próbował opisać lot człowieka na Księżyc, w zgodzie ze swoją dynamiką, każąc w ciało ludzkie wejść demonom. To był zresztą wątek mający swoje korzenie jeszcze w wizjach platońskich - wspomina historyk astronomii.
Z lektury możemy dowiedzieć się, jaki związek łączył Księżyc z dyskusjami o dacie obchodzenia Wielkanocy, dlaczego satelita Ziemi był tak ważny dla żeglarzy, kto pierwszy wpadł na pomysł, by stworzyć mapę jego widocznej części i skąd wzięły się używane dzisiaj, dość nieoczywiste nazwy (zwłaszcza Morza: Wilgoci i Chmur)?
W pewnym momencie malarze przestali umieszczać na obrazach konwencjonalne przedstawienia Księżyca w postaci bladego kółka lub sierpa, a zaczęli malować go z ciemnymi plamami, widocznymi gołym okiem. Jarosław Włodarczyk wskazuje, że przełomowe malowidło to obraz "Ukrzyżowanie" z dyptyku Jana van Eycka. - Van Eyck odchodzi od średniowiecznej konwencji symbolicznego pokazywania słońca i księżyca, maluje satelitę na dziennym niebie. To najstarsze znane naturalistyczne przedstawienie księżyca - mówi.
Na czym polega zjawisko księżycowej iluzji? Jak wyobrażano sobie mieszkańców Księżyca i kiedy te wyobrażenia ostatecznie przeszły z dziedziny nauki w dziedzinę naiwnej fantazji? Posłuchaj całej rozmowy w "Klubie Trójki"!
Audycji można słuchać od poniedziałku do czwartku o 21.00. Zapraszamy.