"Z najwyższej półki": Panufnik o sobie, Extence o dojrzewaniu

  • Facebook
  • Twitter
  • Wykop
  • Mail
"Z najwyższej półki": Panufnik o sobie, Extence o dojrzewaniu
Andrzej PanufnikFoto: PAP/Stanislaw Dabrowiecki

W tym wydaniu sięgnęliśmy po – właśnie się ukazującą po polsku - "Autobiografię" Andrzeja Panufnika. Dla wielu ten wybitny polski kompozytor do dziś pozostaje postacią nieznaną. Wróciliśmy także, zgodnie z zapowiedzią, do spotkania z Gavinem Extance'm. Jego debiut - "Wszechświat kontra Alex Woods" - już jest w księgarniach.

Posłuchaj

"Z najwyższej półki": Panufnik o sobie, Extence o dojrzewaniu (Trójka)
+
Dodaj do playlisty
+

We wrześniu minie setna rocznica urodzin Andrzeja Panufnika . Uznawany za jednego z najważniejszych i najwybitniejszych polskich kompozytorów XX wieku w swojej ojczyźnie wciąż zdaje się być zbyt mało znany... Dla wielu osób opowieść o jego życiu i twórczości może się zatem okazać... odkryciem.

/

Przyszedł na świat w Warszawie, w jego domu muzyka obecna była od zawsze (matka grała, ojciec konstruował znane na całym świecie skrzypce). Gdy zaczął na poważnie myśleć o przyszłości, miał tylko jeden cel: zostać kompozytorem. Rodzice byli podzieleni, tylko matka wspierała swojego młodszego syna (starszy, Mirosław, został inżynierem naczelnym Polskiego Radia, gdy wybuchła II wojna światowa – wstąpił do AK, zginął w Powstaniu Warszawskim). Stopniowo, krok po kroku, dzięki sprzyjającym okolicznościom, Panufnik zaczął karierę. Ale pierwszym skomponowanym przez niego utworem była... piosenka do rewii, którą przygotowywał Marian Hemar. "Ach, pardon" zaśpiewał Adolf Dymsza, a zbyt młody autor muzyki nie został wpuszczony na premierę swego dzieła...

"Autobiografię" wydał Panufnik u schyłku życia, w 1987 roku w londyńskim "Pulsie", za namową przyjaciół. Opisał w niej swoje przedwojenne losy (jako student widział na własne oczy wkroczenie wojsk Hitlera do Wiednia), życie w okupowanej Warszawie, próbę odnalezienia się w komunistycznej Polsce, ucieczkę do Wielkiej Brytanii, budowanie swej pozycji na nowo. To także bardzo ciekawie napisana opowieść o życiu prywatnym, pełnym niesamowitych zwrotów akcji, a także bardzo tragicznych, bolesnych momentów.

Posłowie do polskiego wydania książki napisała wdowa, Camilla Jessel Panufnik. Znalazła się w nim opowieść o ostatnich latach życia kompozytora, o upragnionym powrocie (na chwilę) do Polski, o chorobie i o spuściźnie. Warto dodać, że niedługo przed śmiercią Panufnik został pierwszym Polakiem, który otrzymał z rąk Elżbiety II tytuł szlachecki – za zasługi dla kultury brytyjskiej.

O "Panufniku" rozmawialiśmy z Beatą Bolesławską-Lewandowską , tłumaczką posłowia.

Zgodnie z zapowiedzią (z wtorkowego "Do południa") wróciliśmy także do rozmowy z Gavinem Extance'm . Od kilku dni w księgarniach znaleźć już można polskie wydanie jego debiutanckiej powieści "Wszechświat kontra Alex Woods" . Książka, przypomnę, okazała się światowym bestsellerem i opowiada o życiu nastolatka, w którego uderzył... meteoryt...

/

Z początku jest śmiesznie i zdawać się może, że będzie to kolejna opowieść, tym razem w Glastonbury. Alex, wyróżniający się na tle pozostałych nastolatków, nie cieszy się poważaniem kolegów ze szkoły. Naśmiewają się z niego, próbują upokarzać przy każdej możliwej okazji. Pewnego dnia, uciekając przed trójką prześladowców, Woods wbiega na posesję starego pana Petersona. Ten owdowiały weteran wojny wietnamskiej (Amerykanin, który wybrał życie na Wyspach) staje się z czasem najbliższym przyjacielem dojrzewającego nastolatka. To za jego namową Alex sięga po książki Kurta Vonneguta i zakłada dyskusyjny klub poświęcony jego powieściom...

Słuchaj więcej rozmów w "Z najwyższej półki" >>>

Wszystko zmienia się w dniu, w którym okazuje się, że Peterson cierpi na nieuleczalną chorobę. Starszy mężczyzna stara się przygotować chłopca na własną śmierć. Co więcej – prosi, by ten pomógł mu odejść, gdy on nie będzie miał już siły znosić cierpienia. I tak zabawna z pozoru opowieść zamienia się w rzecz o... eutanazji i wspomaganym samobójstwie. Gavin Extence stawia czytelnikowi pytanie: czy człowiek ma prawo do decydowania o tym, kiedy chce zakończyć własne życie?

Z Gavinem Extance'm spotkałem się w marcu w Londynie. W tym wydaniu audycji druga część rozmowy.

W "Z najwyższej półki" pojawiły się także inne nowości, a wśród nich historie z południowej Afryki, Hiszpanii i... Berlina .

Polecam profil „Z najwyższej półki” na FB: www.facebook.com/znajwyzszejpolki – działa bez przerwy, także pomiędzy kolejnymi wydaniami programu

Zapraszam do słuchania!

Michał Nogaś

ksiazki@polskieradio.pl

Polecane