Wielki Piątek w tradycji ludowej. Jakie zwyczaje wiążą się z tym dniem?

Wielki Piątek jest dla chrześcijan bardzo ważny. Jego postrzeganie odcisnęło swoje piętno także na tradycji ludowej. Dzień ten uważany był za żałobny. Wstrzymywano się od przeglądania w lustrze, kłótni oraz głośnych rozmów. Jakie jeszcze tradycje wiążą się z Wielkim Piątkiem? 

Mistrz panelu Worcester, Chrystus niosący krzyż, 1420-25, The Art Institute of Chicago

Foto: Creative Commons Zero (CC0)

Wielki Piątek to dzień ścisłego postu oraz duchowych rozważań. Obchody Triduum Paschalnego rozpoczynają się jednak dzień wcześniej. – Msza Wielkiego Czwartku właściwie należy już do tajemnicy Wielkiego Piątku. To tajemnica krzyża. Mimo że kalendarzowo to dzień poprzedzający wydarzenia z Golgoty, słyszmy już m.in. pieśń o krzyżu – wyjaśnia ksiądz Grzegorz Michalczyk z Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Archidiecezji Warszawskiej. 

W Wielki Piątek nie ma mszy świętej, milkną dzwony, a ołtarz pozbawiony jest obrusu. – To dzień ogołocenia. Ołtarz pozostaje kamienny i nagi. Nie ma świec ani kwiatów – dodaje duszpasterz.

Posłuchaj

02:56 PR3_MPLS 2021_04_02-06-22-39_wielki_piątek.mp3 Wielki Piątek w tradycji ludowej. Jak zmieniły się obchody tego dnia? (Pora na Trójkę)

Tradycje religijne

Piątek Męki Pańskiej to ważny dnień także dla wiernych Kościoła Prawosławnego i Ewangelickiego. – Nie używamy czarnych barw liturgicznych. Nie przystrajamy też kościoła w sposób, który wskazywałby na żałobę. Gdyby droga Jezusa zakończyła się na Wielkim Piątku, byłby to okropny koniec. Zakończenie, które mówiłoby, jak człowiek przegrywa z kretesem, bez żadnej nadziei – wyjaśnia ksiądz Michał Jabłoński, proboszcz parafii ewangelicko–reformowanej w Warszawie.

 Trzy dni do Zbawienia – Wielki Piątek / Krakowska Prowincja Karmelitów Bosych

Tradycje ludowe

Praktyki religijne przez lata wpływały na ludowe postrzeganie tego dnia. Wielki Piątek uznawany jest za dzień żałoby. Wierni zachowują ścisły post. W wielu rejonach nadal kultywowane są też ludowe tradycje. Jedną z nich są straże grobowe, które do dziś funkcjonują m.in. w Małopolsce. – Przez lato budowano też kalwarie. Stały się one popularne w XVII wieku. Miały zastępować wiernym pielgrzymki do Ziemi Świętej. Podczas spotkań pasyjnych odgrywane były na nich droga krzyżowa oraz inscenizacje, które przyciągały rzesze wiernych – dodaje Małgorzata Jaszczołt z Muzeum Etnograficznego w Warszawie.

Wielki Piątek | Tradycje Ziemi Świętej / EWTN Polska

Tegoroczne obchody

W tym roku Wielkanoc, podobnie jak ubiegłoroczne święta, przebiegać będzie nieco inaczej. Na całym świecie nie odbędzie się wiele tradycyjnych uroczystości. Nawet obchody w Watykanie przebiegać będą w ścisłym reżimie sanitarnym z niewielkim udziałem wiernych.

***

Tytuł audycji: Pora na Trójkę
Prowadzi: Mateusz Drozda
Autorka materiału reporterskiego: Monika Suszek
Data emisji: 02.04.2021
Godzina emisji: 6.22

zch/kr