Podsumowanie roku akcji „Z Kresów ocalone: zbiórka pamiątek i opowieści kresowych” cz. 1 (Trójka przed południem)
Kresy – pamięć, ludzie, przedmioty
2021-11-02, 10:11 | aktualizacja 2021-11-03, 14:11
Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej - Oddział Muzeum Narodowego w Lublinie już od roku prowadzi akcję "Z Kresów ocalone: zbiórka pamiątek i opowieści kresowych". Celem inicjatywy jest zachowanie pamięci o Kresach w aspekcie materialnym i duchowym. W ramach akcji zbierane są zarówno pamiątki przechowywane w rodzinach Kresowian, jak i wspomnienia rejestrowane w formie historii mówionej.
Kresy to bogate kulturowo tereny, o zawiłej i często trudnej historii stanowiące od wieków wielonarodowy i wielowyznaniowy tygiel. Ta różnorodność determinowała każdy aspekt codzienności – niegdyś zwyczajnej, dziś oddzielonej od nas barierą czasu i przestrzeni. To ostatni moment, aby porozmawiać z pokoleniem, które Kresy nosi w sercach i umysłach, a miłość do nich pragnie przekazać swoim dzieciom i wnukom. Zgromadzone wspomnienia, historie osób, miejsc i przedmiotów, nacechowane osobistym, często pełnym emocji postrzeganiem, pozwolą na uchwycenie żywego i autentycznego obrazu tych terenów.
Jak ratować dziedzictwo kultury polskiej na Wschodzie?
Posłuchaj
5:31
Dodaj do playlisty
– W ramach akcji zbieramy zarówno wspomnienia, rejestrując je w formie historii mówionej, jak i obiekty – pamiątki, które są przechowywane w rodzinach Kresowian. Niekiedy nie zdajemy sobie sprawy, jak wiele mogą opowiedzieć zwykłe przedmioty – zdjęcia, dokumenty, elementy stroju czy wyposażenia mieszkań; nawet drobne, niepozorne rzeczy mogą skrywać ważne historie – osobiste lub odnoszące się do życia publicznego. Każdy człowiek, każdy życiorys jest ciekawy, unikatowy i wart zapamiętania. Te jednostkowe historie składają się na niepowtarzalną mozaikę życia ze wszystkimi jego trudnymi, często tragicznymi, ale i radosnymi aspektami – można przeczytać na stronie muzeum.
Przedmioty i ich historie
– Udało nam się zebrać ponad 1300 przedmiotów: bardzo różnych, bardzo ciekawych, z którymi często wiążą się niezwykle historie. I takich historii zebraliśmy 25. W sposób zorganizowany cały czas prowadziliśmy zbiórkę w Lublinie, ale też odwiedziliśmy wiele miejsc w Polsce: pojawiliśmy się latem w Katowicach, we wrześniu we Wrocławiu. Docierały do nas telefony i maile, więc nasi pracownicy odwiedzali Trójmiasto, Łódź, Poznań, Warszawę, Przemyśl, Leżajsk – wylicza dr Marcin Gapski, dyrektor Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej – Oddziału Muzeum Narodowego w Lublinie, podsumowując rok zbiórki.
– Najczęściej jest tak, że do muzeum dociera przedmiot, zabytek, a my określamy miejsce jego powstania czy nurt artystyczny, w którym został stworzony. Jednak często nie mamy wiedzy, czyją był własnością, jakie historie są z nim związane. Dlatego postanowiliśmy odwrócić tę sytuację, by ta historia była ściśle połączona z przedmiotem – tłumaczy.
– Są to przedmioty niezwykłe, np. różańce wykonane z chleba w więzieniu w Samborze, szachy wykonane w tym więzieniu w czasie okupacji sowieckiej. Człowiek, który je wykonał i przekazał rodzinie, został przez Sowietów zamordowany – opowiada gość Katarzyny Cygler. – Ale są też historie bardzo pogodne i radosne: np. otrzymaliśmy przepiękne przedwojenne koronki belgijskie, które były welonem ślubnym. Ktoś przez cały świat te cudnej urody koronki przeniósł, bo tak silnie kojarzyły mu się z rodziną i pięknymi wspomnieniami, że nie mógł się z nimi rozstać. Aż uznał, że ich miejsce jest u nas, w Muzeum Ziem Wschodnich – dodaje.
Posłuchaj
5:20
Podsumowanie roku akcji „Z Kresów ocalone: zbiórka pamiątek i opowieści kresowych” cz. 2 (Trójka przed południem)
Dodaj do playlisty
Dramatyczne i radosne opowieści z Kresów
– Mamy też 25 relacji, które w dużym stopniu są opublikowane i te najważniejsze wycinki, momenty można obejrzeć na naszych portalach społecznościowych. Za każdym razem rejestrujemy dźwięk i obraz. Mamy też kilkanaście przekazanych relacji pisanych, gdyż nie każdy jest gotowy, aby powiedzieć przed kamerą czy nawet nagrać swój głos – tłumaczy dr Gapski. – Są to bardzo różne historie: niektórzy wspominają dramatyczne momenty, ale część chce się podzielić tymi radościami z Kresów, opowieściami rodzinnymi, które najmocniej utkwiły im w pamięci – dodaje.
Spot akcji Z Kresów ocalone: zbiórka pamiątek i opowieści kresowych/YouTube Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej
***
Tytuł audycji: Trójka przed Południem
Prowadzi: Katarzyna Cygler
Gość: dr Marcin Gapski (dyrektor Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej – Oddziału Muzeum Narodowego w Lublinie)
Data emisji: 2.11.2021
Godziny emisji: 10.29,10.39
pr/kr