Międzynarodowy Festiwal Sztuki Opowiadania cz. 1 (Trójka przed południem)
Odpowiednie dać rzeczy słowo. Rusza Festiwal Sztuki Opowiadania
2021-11-16, 10:11 | aktualizacja 2021-11-22, 15:11
W środę, 17 listopada, rozpoczyna się 16. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Opowiadania. To obecnie najbardziej znaczące wydarzenie w dziedzinie sztuki retoryki w Polsce, ale i Europie Środkowej. Do programu zapraszani są najwybitniejsi współcześni opowiadacze z całego świata, ale pokazywane jest także to, jak różne ścieżki prowadzą do sztuki opowiadania: na scenie pojawiają się zarówno artyści reprezentujący środowiska teatralne, jak i ci, dla których punktem wyjścia do pracy nad żywą opowieścią jest literatura, muzyka lub taniec. Tegoroczna edycja festiwalu MITO/LOGIE jest skupiona wokół pojęcia mitu i jego współczesnych odczytań i scenicznych realizacji.
Retoryka była autonomiczną dziedziną wiedzy i najważniejszym przedmiotem szkolnym kształcącym sprawność językową, uczącym jasnego, stosownego i ozdobnego wyrażania każdej myśli w słowie żywym i pisanym, jak też formującym społeczne i polityczne postawy w działalności publicznej. Była zwieńczeniem wykształcenia i wychowania, chociaż jej zakres i funkcje zmieniały się w poszczególnych epokach, prądach czy systemach pedagogicznych. W starożytności retoryka była nie tylko specjalną dziedziną nauki i sztuki, ale także ideałem życiowym, a nawet filarem kultury. W średniowieczu została jednym z podstawowych przedmiotów szkolnych, wykładanych w ramach sztuk wyzwolonych. Do XIX wieku uważano ją w kulturze europejskiej za niezbędny element wykształcenia.
Sztuka ponad słowami. 21. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Mimu
Posłuchaj
6:22
Dodaj do playlisty
Opowiadacze historii
– To już 16. edycja, więc mieliśmy okazję doświadczyć naprawdę bardzo różnych form sztuki opowiadania, bo co opowiadacz, to inna tradycja, inna praktyka związana ze sztuką opowiadania historii. Korzenie również są bardzo różne, bo z jednej strony zapraszamy tradycyjnych opowiadaczy, którzy reprezentują swoje tradycyjne kultury: np. Afryka, Magreb. Widzimy wtedy ciągłość, kontynuację pewnej tradycji, do dzisiaj bardzo żywej, ustnego opowiadania, które jest czymś innym niż sztuka teatralna, stand-up czy monodram – tłumaczy Beata Frankowska, koordynatorka programowa Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Opowiadania. – Z drugiej strony opowiadacze w Europie są jakby bliżsi temu, co rozpoznajemy jako sztuka performatywna. To często są aktorzy, czyli jest background aktorski, używane są środki aktorskie. Ale to również są pisarze, animatorzy kultury, bardzo często o korzeniach sztuk wizualnych. Więc to jest niesłuchanie ciekawe środowisko. Środowisko osób, które poruszają się w bardzo różnych kulturach, bardzo różnych językach, a łączy ich tożsamość: – Jesteśmy przede wszystkim opowiadaczami historii – tak siebie określają – wyjaśnia.
Porządkowanie rzeczywistości
Opowiadanie historii jest chyba jedną z najtrudniejszych dziedzin życia. Opowiadanie służy także temu, by w jakiś sposób uporządkować świat, o którym się opowiada. Wprowadzić pewną harmonię do rzeczywistości, która nas realnie otacza. – Opowiadacze poszukują: bardzo często korzystają z tradycyjnych narracji, które przefiltrowują przez siebie, opowiadają je na nowo, nadają jakby własne sensy. To nigdy nie jest po prostu reprodukcja starych narracji, bo jesteśmy ludźmi zanurzonymi w tu i teraz – potwierdza gość Katarzyny Cygler. – Ale to się jednak różni od np. produkcji teatralnych. To znaczy, jest to rzeczywiście takie dążenie do znalezienia takiej struktury czy takiej narracji, która daje poczucie sensu, która jest jakąś propozycją widzenia świata. Nawet jeżeli ten świat jest pogruchotany, jak świat, w którym żyjemy, jak również świat bardzo polifoniczny. Więc to jest na pewno jakiś rodzaj porządkowania rzeczywistości.
Posłuchaj
8:30
Międzynarodowy Festiwal Sztuki Opowiadania cz. 2 (trójka przed południem)
Dodaj do playlisty
Współczesna twarz mitologii
– Według podstawowej definicji mit to jest opowieść, która organizuje rzeczywistość, odpowiada na najważniejsze pytania, także egzystencjalne. Według mitu ludzie żyją na co dzień i od święta. Oczywiście, my w świecie takich mitów nie żyjemy. Nasz świat jest światem polifonicznym, wielogłosowym, jakby wielomitycznym. Jest stara metafora, że żyjemy na gruzowisku mitów i łączymy je w nowe całości, zadajemy im nowe pytania – mówi Beata Frankowska – I to jest dawanie głosu wykluczonym, tym, których perspektywa w tradycyjnych mitach jest zazwyczaj nieobecna. Jedną z takich figur tego festiwalu jest Minotaur, który w tej tradycyjnej szkolnej wersji to taka postać spotworyzowana. A my pytamy, jak to się stało, że Minotaur został potworem? Bo to jest taka stara figura obcego, innego. Kto to robi i po co robi z niego potwora? Zamyka go i robi potwora? – zastanawia się.
– I mam poczucie, że skojarzenia są natychmiastowe, w kontekście, którym dzisiaj żyjemy: to, co się np. dzieje na granicy polsko-białoruskiej. Więc jest temat mitologiczny, który dzieje się, wydawałoby się w jakimś innym czasie, mitycznym, ale te wątki, te obrazy odsyłają nas do rzeczywistości, w której żyjemy – dodaje.
***
Tytuł audycji: Trójka przed południem
Prowadzi: Katarzyna Cygler
Gość: Beata Frankowska (koordynatorka programowa Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Opowiadania)
Data emisji: 16.11.2021
Godziny emisji: 10.28, 10.39
pr