beta
21 kroków do wolności. Sierpień 1980
Polskie Radio21 kroków do wolności. Sierpień 1980
21 kroków do wolności. Sierpień 1980

21 kroków do wolności. Sierpień 1980

Historia

Strajkujący domagali się, by soboty były wolne od pracy. Bo choć pierwszą wolną sobotę wprowadzono już w 1972 roku, to przywilej dwóch dni wolnych od pracy w tygodniu nie dotyczył każdej soboty. Teraz mamy "niedzielę handlową", w latach 80. była "sobota pracująca". Czy po Sierpni...

W kultowym serialu "Droga" Wiesław Gołas grał zaopatrzeniowca i... ciągle był w drodze. Właśnie o potrzebach takich ludzi,  zaopatrzeniowców i marynarzy znajdujących się często daleko od domu, upominał się Międzyzakładowy Komitet Strajkowy w przedostatnim spośród 21 postulatów. D...

ZPT w Polsce "ludowej" to nie tylko Zajęcia Praktyczno-Technicznej, ale też Zakłady Przemysłu Terenowego, czyli "fabryki" budynków mieszkalnych. Bloki z wielkiej płyty stały się jednym z symboli minionej epoki. Ale czy to oznacza, że dostęp do własnego "M" był szybki i bezproblem...

"Wprowadzić urlop macierzyński płatny przez okres trzech lat na wychowanie dziecka" brzmiał 18. postulat Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. Czy to oznacza, że wcześniej urlopu macierzyńskiego nie było? A jeśli był, to  w jakim wymiarze? 

"Zapewnić odpowiednią liczbę miejsc w żłobkach i przedszkolach dla dzieci kobiet pracujących" brzmiał 17. postulat Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Sierpniu 1980 roku. Dlaczego problem żłobków i przedszkoli był w PRL bardziej palący niż obecnie? Ile kobiet pracowało w PRL...

Gospodarka niedoboru odbijała się też na stanie służby zdrowia. Kryzys był wszechobecny: brak lekarzy, zimne i źle wyposażone szpitale, brak leków. W sukurs oficjalnym statystykom szła... struktura demograficzna społeczeństwa. Ale rzeczywistości nie dało się zakłamywać.

Strajkujący w Sierpniu 1980 roku domagali się poprawy sytuacji nie tylko swojej, ale też emerytów. Wbrew piosence Starszych Panów, życie staruszka w PRL nie było wesołe. Głodowe emerytury zmuszały osoby starsze do pracy m.in. w kioskach i w charakterze stróżów. 

Wiek emerytalny w latach 80. wynosił dokładnie tyle samo, co teraz - 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet. Strajkujący oczekiwali jego obniżenia. Czy wpisywało się to w dominującą w PRL etykę pracy "czy się stoi, czy się leży"? I na czym ona polegała? Co się kryło za pojęciami...

Jądrem systemu PRL była nomenklatura - katalog stanowisk, co do obsady których zgodę musiała wyrazić Partia. Innymi słowy, najbardziej prominentne posady otrzymywali "swoi" lub ludzie podlegający kontroli. W takim systemie mniej umiejętności i kompetencje schodziły na dalszy plan...

Wokół centralnie planowanej gospodarki PRL narosło skomplikowane nazewnictwo. Czym był eksport wewnętrzny? Co można było kupić w Peweksie? A czym dewizy? Czym zajmowali się cinkciarze? I dlaczego strajkujący domagali się wyrównania cen na "rynku" (o ile w realiach PRL można było ...

z 3