41:58 2021_01_31 22_13_43_PR1_Kulturalna_Jedynka.mp3 Biżuteria patriotyczna na wystawie w stołecznej Galerii W-Z (Kulturalna Jedynka)
Kiedyś brosze z orłem w koronie czy bransoletki w formie łańcuchów, potem pierścionki ze znakiem Polski Walczącej, a w czasie stanu wojennego "oporniki" wpinane w klapę. Biżuteria patriotyczna była noszona w celu zamanifestowania swoich poglądów, postawy społecznej i narodowej.
Jak wskazał w Programie 1 Polskiego Radia dr Paweł Bezak, kierownik Działu Historii i Badań Naukowych Muzeum Niepodległości w Warszawie, pierwsze ozdoby o charakterze patriotycznym pojawiają się na przełomie XVIII i XIX wieku.
- Co ciekawe, w epoce insurekcji kościuszkowskiej były to ozdoby stroju męskiego, przede wszystkim w formie miniatur z podobizną naczelnika insurekcji, wizerunkiem krzyża kawalerskiego albo z hasłami patriotycznymi, noszone na tzw. bandolierach, czyli pasach, które przechodziły przez pierś i służyły do zawieszania broni białej - powiedział ekspert.
Mroczne błyskotki i walka o wolność
Gość radiowej Jedynki podkreślił, że biżuteria patriotyczna w Polsce przeżywała rozkwit w latach 60. XIX wieku. Wówczas pojawił się charakterystyczny motyw łańcucha. - Był on symbolem zniewolenia, kajdan. Nawiązywał do sytuacji, w jakiej znajdowała się Polska pod rozbiorami - wyjaśnił dr Bezak i dodał, że takie ozdoby były noszone aż do 1918 roku, czyli do odzyskania niepodległości.
Specjalista zauważył, że później, po 1918 roku, biżuteria patriotyczna była eksponowana podczas I wojny światowej (wówczas wizerunek godła państwowego czy orła legionowego stał się element strojów cywilnych, głównie kobiecych) oraz w latach II wojny światowej (kiedy noszenie biżuterii patriotycznej na terenie obu okupacji było ryzykowne, produkowane były pierścionki z wizerunkiem godła czy biało-czerwonym oczkiem).
- Mamy jeszcze lata 80., okres "karnawału Solidarności" i stanu wojennego, kiedy biżuteria patriotyczna znowu wraca do łask. W tym czasie biżuterią patriotyczną stał się także powszechnie noszony "opornik", czyli element obwodu elektrycznego. Za jego noszenie można było trafić do aresztu. W naszych zbiorach znajduje się pierścionek, w którym opornik wstawiono w miejsce oczka - wskazał.
Mieliśmy ogromny problem z wyborem - przyznał dr Bezak. Zapraszamy do wysłuchania całej audycji, w której mówiliśmy o tym, co można zobaczyć na wystawie "Powstanie styczniowe. Wydarzenie, które ukształtowało kanon symboliki patriotycznej. Biżuteria patriotyczna w zbiorach Muzeum Niepodległości w Warszawie". Ekspozycja będzie dostępna do 18 lutego.
Zapraszamy do obejrzenia wystawy "Powstanie styczniowe. Wydarzenie, które ukształtowało kanon symboliki patriotycznej....
Opublikowany przez Muzeum Niepodległości Poniedziałek, 25 stycznia 2021
Czytaj także:
Poza tym w audycji:
- wspaniała powieść laureatki Nagrody Nobla Selmy Lagerlöf, której hołd oddała Olga Tokarczuk w mowie wygłoszonej na bankiecie noblowskim po przyznaniu jej Nagrody Nobla w 2019 roku, to kolejna pozycja z cyklu Polskiego Radia "Radiobook", w ramach którego prezentowane są w formie dźwiękowej najwybitniejsze i najciekawsze utwory literatury polskiej i światowej,
Selma Lagerlöf - Tętniące Serce #01. Profil: Radiobook
- wspomnienie Niny Andrycz - w siódmą rocznicę śmierci aktorki, recytatorki, poetki i pisarki przypomnieliśmy archiwalny wywiad (2011), w którym artystka mówiła m.in. o... Adamie Małyszu,
- opera online, czyli: nowoczesna premiera "Nabucco" Verdiego w Operze Wrocławskiej (6 lutego) oraz propozycje Opery na Zamku w Szczecinie i Teatru Wielkiego-Opery Narodowej,
- Warszawski Teatr Współczesny online - felieton teatralny Ewy Heine.
***
Tytuł audycji: Kulturalna Jedynka
Prowadzi: Magda Mikołajczuk
Data emisji: 31.01.2021 r.
Godzina emisji: 22.10
kk
