- Był artystą słowa. To był znakomity, wielki pisarz - zaznacza rozmówca Magdy Mikołajczuk. - Był mistrzem często lapidarnego, ale niezwykle celnego opisu. Jego język, który jest takim językiem Polaka jeszcze tej Rzeczpospolitej kresowej, czy też tego Wielkiego Księstwa Litewskiego, którego obywatelem się ciągle czuł, ta polszczyzna, ciągle jest czymś, co stanowi taką markę odrębną, jego znak jakości, który jak sądzę, się nie zestarzeje. Mackiewicz zawsze będzie w moim przekonaniu jednym z największych polskich prozaików XX wieku - dodaje prof. Maciej Urbanowski.
10:13 2022_03_31 23_40_45_PR1_Kulturalna_Jedynka.mp3 Rozmowa z prof. Maciejem Urbanowskim o Józefie Mackiewiczu (Kulturalna Jedynka)
W związku z rocznicą urodzin Józefa Mackiewicza wyemitowaliśmy w Programie 1 Polskiego Radia audycję specjalną, okraszoną fragmentami twórczości pisarza. O Mackiewiczu mówią w niej: pisarz Marek Nowakowski, prof. Włodzimierz Bolecki - historyk literatury, autor książki "Ptasznik z Wilna. O Józefie Mackiewiczu", Kazimierz Orłoś - pisarz i siostrzeniec Józefa Mackiewicza, Nina Kozłowska - historyk i tłumacz, Grzegorz Eberhardt, autor książki "Pisarz dla dorosłych. Opowieść o Józefie Mackiewiczu", oraz historyk Jan Tomkowski.
TU POSŁUCHASZ NAGRANIA:
35:45 _PR1_AAC 2022_03_31-21-06-42.mp3 Audycja specjalna poświęcona Józefowi Mackiewiczowi (Jedynka)
Józef Mackiewicz urodził się 1 kwietnia 1902 roku w Petersburgu. Jego ojciec, Antoni, pochodził z polskiej rodziny szlacheckiej, a matka, Maria z Pietraszkiewiczów, była z Krakowa. Gdy Józef miał pięć lat, jego rodzina przeniosła się do Wilna. Będąc uczniem szóstej klasy gimnazjum, wziął ochotniczo udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim (nauki przyrodnicze) i na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie.
Czytaj też: Józef Mackiewicz. "Prawda jest przykra, ale byłoby głupio nie patrzeć jej w oczy">>>
Pierwsze artykuły opublikował na początku lat 20. W latach 1923-1939 pracował w wychodzącym w Wilnie dzienniku "Słowo", którego redaktorem naczelnym był Stanisław Mackiewicz, jego starszy brat. W 1936 roku ukazał się tom nowel Józefa: "16-ego między trzecią i siódmą". Od 1939 roku, po przejęciu Wilna przez Litwinów, wydawał jedną z trzech ukazujących się tam gazet codziennych - "Gazetę Codzienną". W maju 1940 roku rząd litewski pozbawił go prawa publikacji.
W maju 1943 roku, po odkryciu przez Niemców w Katyniu grobów oficerów polskich zamordowanych przez Sowietów, na zaproszenie niemieckie i za zgodą polskich władz podziemnych, udał się do Katynia jako obserwator ekshumacji zwłok. Mackiewicz opracował białą księgę o mordzie katyńskim: "Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów", z przedmową gen. Władysława Andersa. Jest też autorem książki "Katyń. Zbrodnia bez sądu i kary".
Od 1944 roku Mackiewicz przebywał za granicą. Regularnie publikował w kilku pismach emigracyjnych, m.in. w paryskiej "Kulturze", londyńskich "Wiadomościach", tygodniku "Lwów i Wilno". Współpracował z emigracyjną prasą litewską, ukraińską, białoruską i rosyjską. Ukazywały się jego kolejne książki. Zmarł 31 stycznia 1985 roku w Monachium. Jego prochy spoczęły w Londynie.
Czytaj także:
***
Tytuł audycji: Kulturalna Jedynka
Prowadzi: Magda Mikołajczuk
Data emisji: 31.03.2022
Godzina emisji: 23.38
kh
