Pięć tomów to ponad 2400 stron, ponad 1300 biogramów, często odtworzonych po raz pierwszy, bogata dokumentacja źródłowa. To najkrótsza charakterystyka unikatowego słownika wydanego przez Instytut Historii Nauki PAN i Instytut Pamięci Narodowej.
20:20 Jedynka/Przystanek Historia 17.02.2021.mp3 Polacy, którzy swoimi wynalazkami zmienili świat (Przystanek Historia/Jedynka)
- Każdy biogram jest bardzo ważny dla ludzkości, cywilizacji, techniki i Polski - mówi w Programie 1 Polskiego Radia dr Dorota Koczwańska-Kalita, dyrektor Biura Prezesa i Komunikacji Społecznej IPN. - Zachęcamy, aby zajrzeć do słownika, a także na naszą stronę internetową, gdzie będziemy w filmach dokumentalnych pokazywać 12 wybranych wybitnych Polaków - dodaje.
Wspomnienie o wybitnych Polakach
IHN PAN i IPN chcą przypomnieć o wybitnych, a często zapomnianych Polakach. To Polacy stworzyli fundamenty współczesnej elektroniki, podstawowy składnik nawozów sztucznych, najsłynniejszy radiotelefon świata - walkie-talkie, wykrywacz min używany przez wszystkie armie świata, bombę wodorową, pierwszy pojazd księżycowy, czy podstawy hologramu - to dzieła Jana Czochralskiego, Ignacego Mościckiego, Henryka Magnuskiego, Józefa Kosackiego, Mieczysława Bekkera czy Mieczysława Wolfkego.
Ignacy Mościcki - wybitny chemik i prezydent II RP
Jedną z przedstawionych w publikacji postaci jest Ignacy Mościcki, wybitny chemik, późniejszy prezydent II RP. Opracował m.in. technologię pozyskiwania azotu z powietrza i wytwarzania w ten sposób kwasu azotowego, także kondensatory dla prądu wysokiego napięcia i baterie dla tych kondensatorów.
- To był człowiek, który jak później został prezydentem, też pomagał nam zbudować własny przemysł azotowy - podkreśla prof. Bolesław Orłowski z Instytutu Historii Nauki PAN, pod którego redakcją ukazała się pięciotomowa publikacja "Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę. Słownik polskich i związanych z Polską odkrywców, wynalazców oraz pionierów nauk matematyczno-przyrodniczych i techniki". - Mościcki, nie znając technologii, musiał ją odtworzyć i jeszcze pokonać różne sabotaże, które robiono. Bardzo się przyczynił do tego, że powstał przemysł chemiczny w Polsce przedwojennej, a potem robił rozmaite wynalazki w przetwarzaniu ropy naftowej. To był człowiek naprawdę wybitny - dodaje profesor.
Ponadto w audycji:
- "6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku" autorstwa dr. Arkadiusza Tulińskiego
6 Armia była jednym z wyższych związków operacyjnych najdłużej działających w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku. W jej skład wchodziło w różnych okresach w sumie jedenaście wielkich jednostek. Stoczyły one wiele bitew, bojów i potyczek, które trwale wpisały się w dzieje Wojska Polskiego. W tym chwalebne wyróżnione na Grobie Nieznanego Żołnierza miejsca takich pól bitewnych, jak Chorupań, Dytiatyn, Nastasów i Zadwórze, do których można dodać np. Wołoczyska, Biłkę Szlachecką, Kurowice, Łanowce czy działania lotnictwa 6 Armii w drugiej dekadzie sierpnia pod Lwowem. W szeregach 6 Armii kunszt dowódczy wykazali na różnych szczeblach m.in. generałowie Wacław Iwaszkiewicz, Władysław Jędrzejewski, Franciszek Krajowski oraz płk Marian Kukiel, płk Stanisław Burhardt-Bukacki, rtm. Roman Abraham, mjr Mieczysław Boruta-Spiechowicz, ppłk Antoni Szylling, kpt. Eugeniusz Żongołłowicz, którzy generałami zostali w późniejszych latach.
- było/będzie - wybrane wydarzenia organizowane przez IPN
Audycja powstała przy współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej i portalem IPN PrzystanekHistoria.pl.
***
Tytuł audycji: Przystanek Historia
Prowadzi: Paweł Lekki
Materiały: Katarzyna Semaan, Justyna Majchrzak
Goście: dr Dorota Koczwańska-Kalita (dyrektor Biura Prezesa i Komunikacji Społecznej IPN), prof. Bolesław Orłowski (Instytut Historii Nauki PAN)
Data emisji: 17.02.2021 r.
Godzina emisji: 19.07
ans
