Polskie Państwo Podziemne powstało dokładnie 27 września 1939 roku, gdy było już wiadome, że regularna walka nie przyniesie zwycięstwa. Propozycję kontynuacji walki i oporu metodami konspiracyjnymi sformułowano na spotkaniach między władzami cywilnymi Warszawy, a dowództwem armii.
Zachować pamięć
Polskie Państwo Podziemne było fenomenem na skalę światową i stanowiło największą armię podziemną okupowanej Europy. Pamięć o organizacji i jej działalności chcą zachować IPN i Światowy Związek Żołnierzy AK. Z tego względu instytucje wystosowały postulat o zorganizowanie w Polsce lokalnych obchodów rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego pod hasłem „My z niego wszyscy”.
– Data powstania Polskiego Państwa Podziemnego ginie gdzieś w natłoku innych historycznych dat ostatniego okresu. Tak naprawdę nie pamiętamy o tej dacie i w ogóle zapominamy o istnieniu i funkcjonowaniu czegoś takiego jak Polskie Państwo Podziemne. W pamięci społecznej funkcjonuje głównie Armia Krajowa i walka zbrojna z Niemcami, a także Powstanie Warszawskie. Eksponuje się pion wojskowy, a zapomina się o cywilnym – wyjaśniał w PR24 Maciej Żuczkowski z IPN.
Zapomniany pion cywilny
Działania zbrojne są o wiele bardziej widowiskowe niż tzw. praca u podstaw i z tego względu zarówno media, jak i sami ludzie częściej mówią o spektakularnych akcjach i walkach z okupantem. Tymczasem zasługi cywilnego pionu Polskiego Państwa Podziemnego w walce z okupantem są nie do przecenienia.
– Pamiętamy o tym, co widowiskowe i spektakularne, natomiast działalność pozytywistyczna pozostaje w cieniu. Wszystko, co powstało w Polskim Państwie Podziemnym, było alternatywą dla propozycji niemieckich – powiedział Gość PR24.
Dr Łukasz Kamiński wyjaśniał w Polskim Radiu 24, że struktury państwa podziemnego tworzyli nie tylko oficerowie, lecz także ludzie z doświadczeniem w czasie II wojny światowej.
– Polskie Państwo Podziemne stworzyli zarówno ci ludzie, którzy byli już przed wojną zaangażowani w administrację, ale było też bardzo wiele osób, które miały zastąpić osoby aresztowane lub te, które ze względu na formy konspiracyjne w niektóre akcje nie mogły się zaangażować – powiedział Rozmówca PR24.
Fenomen Polskiego Państwa Podziemnego
Zaangażowanie społeczeństwa w budowie państwa polskiego było ogromne. Zaświadcza o tym fakt, że tysiące żołnierzy i cywilów straciło życie w podziemnej walce o swoją niepodległość. Zdaniem eksperta trzeba zauważyć, że fenomen Polskiego Państwa Podziemnego polegał nie tylko na dobrej organizacji wojskowej, lecz także cywilnej.
– Polska podziemna wykonała ogromny wysiłek wojskowy w postaci budowy polskiej armii krajowej i o tych strukturach wojskowych wszyscy pamiętają. Moim zdaniem jednak równie ważne były struktury cywilne, czyli podziemna administracja, sądownictwo, oświata – komentował Gość R24.
W ramach struktur podziemnego państwa funkcjonowały piony: wywiadu, dywersji, oświaty, sądownictwa, polityki, a zbrojnym ramieniem była Armia Krajowa.
PR24/GM/DDS