Roald Amundsen - pierwszy człowiek na biegunie południowym

Zew Arktyki

Roald Amundsen urodził się 16 lipca 1872 roku w Borge w Norwegii. Studiował medycynę, ale już we wczesnej młodości interesowały go wyprawy polarne. W wieku 25 lat wziął udział jako sternik w belgijskiej ekspedycji, która jako pierwsza spędziła zimę na południowym obszarze polarnym.

W latach 1903-1906 opłynął z sześcioma towarzyszami wybrzeże Ameryki Północnej, od Grenlandii aż po Cieśninę Beringa. Podczas tej wyprawy Amundsen prowadził badania meteorologiczne i magnetyczne na wyspach arktycznych. W 1904 roku ustalił położenie północnego bieguna magnetycznego.

Amundsen - Scott

Do wyścigu o zdobycie bieguna południowego Roald Amundsen stanął z Brytyjczykiem Robertem Scottem. Obaj założyli swoje bazy na wyspie Rosa. Już na starcie Norweg miał przewagę nad swoim rywalem - wyruszył dwa tygodnie przed nim, 19 października 1911 roku, z miejsca, które znajdowało się 60 mil bliżej bieguna. Dodatkowo poruszał się psimi zaprzęgami, a jego przeciwnik pieszo. Wyprawa zajęła Amundsenowi blisko dwa miesiące. Kraina zimna okazała się bezwzględną dla Anglika. Scott dotarł do celu 17 stycznia 1912, ale w drodze powrotnej poniósł śmierć.

Roald Admundsen na biegunie południowym w 1911 roku, fot. Wikipedia/domena publiczna

Roald Amundsen uchodził za idealnego lidera grupy. Każdy z uczestników jego wyprawy miał poczucie, że pracuje na wspólny sukces. Przez resztę życia kontynuował podróże polarne. W maju 1926 roku z Umberto Nobile i Lincolnem Ellsworthem przelecieli balonem nad biegunem północnym, w poprzek całej Arktyki, od Spitsbergenu po Alaskę. Tym razem jednak Amundsen nie był pierwszy, dwa dni wcześniej takiego przelotu dokonał Richard Bird.

Ostatecznie Roald Amundsen podzielił tragiczny los Roberta Scotta. 17 lat po zdobyciu bieguna południowego, 18 czerwca 1928, idąc na ratunek Umberto Nobilemu, który zaginął podczas lotu sterowcem "Italia" nad Arktyką, zaginął bez wieści. Ciała Admundsena nigdy nie znaleziono.

Jedno z mórz wchodzące w skład Oceanu Spokojnego nazwano imieniem Amundsena. Nazwiska obu polarników nosi stacja badawcza na Antarktydzie.

mb