9 kwietnia 1336 urodził się Timur Chromy, w Europie zwany Tamerlanem. W ciągu 35 lat rządów mongolski władca przeprowadził ponad 20 zaborczych wypraw, podbił: Persję, Irak, Zakaukazie, Indie a także rozgromił Złotą Ordę.
Władca znikąd
– Timur to imię oznaczające żelazo i bardzo wśród Mongołów rozpowszechnione – wyjaśniał prof. Marian Małowist w aud. Elżbiety Kollat z 1985 roku. – Ponieważ został on okaleczony, ciężko raniony w rękę i nogę, jego wrogowie nazwali go Timurlenk - Timur Kulawy. Z tego powstało europejskie Tamerlan.
Kronikarze odnotowują, że Timur był synem zubożałego arystokraty i nie otrzymał należytego przyszłemu władcy wykształcenia. Co więcej, był analfabetą, jednak już jako wódz potężnej armii bardzo interesował się historią i chciał na miarę swoich możliwości, poszerzać wiedzę. Jako muzułmanin tolerował w swoim ogromnym państwie wyznawców innych wyznań.
Budowa imperium
Tamerlan zaczynał swoją karierę od dowodzenia bandą, z czasem jednak jego wpływy się rozszerzały, aż doszedł do zbudowanai potęgi. Adobył Irak i Iran, rozgromił Złotą Ordę, złupił Indie i podjął się walki z Imperium Osmańskim. Wyraźnie naśladując Czyngis-Chana postanowił w wieku 75 lat podbić jeszcze Chiny.
– Chiny na krótko przed tym wyparły i wyrzuciły Mongołów – mówił o powodach, jakimi kierował się Tamerlan podczas podbicia Chin, prof. Marian Małowist. – Poza tym był to kraj bardzo bogaty i jego zgrabienie mogło dać niesamowite korzyści Timurowi.
Plany Tamerlana się nie ziściły. Podczas fazy przygotowawczej do ostatecznego ataku na Chiny władca zaniemógł. Początkowo nie wyjawiono jego śmierci, aby nie osłabiać swojej pozycji psychologicznej. Jednak wnuk Tamerlana, który przejął władzę nie wypełnił woli dziadka i zrezygnował z wyprawy na Chiny.
Imperium Timura, aut. Stuntelaar (15.11.2008), Wikipedia/CreativeCommons
Istota wyższa?
– Wroga legenda podkreśla jego okrucieństwo i bestialstwo, które nie ulega wątpliwości – podkreślał prof. Marian Małowist.
Poddani Tamerlanowi żołnierze, często wcieleni siłą z armii podbitych terenów, uważali go wręcz za istotę wyższą. – On sam zresztą był przekonany, że jest narzędziem Boga do uporządkowania świata, a uporządkować świat można tylko brutalnie – zaznaczał prof. Małowist. – To poniekąd wyjaśnia jego dzikie okrucieństwo.
Gdy ktoś sprzeciwiał się Tamerlanowi potrafił on rozkazać ściąć tysiące swoich antagonistów, a następnie zbudować z ich głów wieże ku przestrodze innych poddanych. Wielki średniowieczny władca przy swoim ogromnym okrucieństwie interesował się sztuką. Często brał w niewolę zdolnych architektów i ludzi wyspecjalizowanych w innych rzemiosłach, którzy budowali wspaniałą stolicę jego imperium – Samarkandę.
Posłuchaj audycji Elżbiety Kollat, w której prof. Marian Małowist przedstawia charyzmatyczną i kontrowersyjną postać Tamerlana.
mb