W 1942 roku Jan Karski dwukrotnie przedostał się do warszawskiego getta, a następnie do obozu przejściowego w Izbicy Lubelskiej, by tam zebrać dokładne, wiarygodne informacje o zagładzie Żydów, czyli planowanej przez Niemców eksterminacji tego narodu. Potem przedostał się na Zachód i poinformował rządy Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii o Holokauście. Jednak kraje te nie zrobiły nic, by ocalić pozostałych przy życiu ludzi. - To bohater, jakich niewielu było w Polsce - tłumaczy Wojciech Białożyt z fundacji Jana Karskiego. - To człowiek, który dla Polaków, ale również dla Amerykanów, bo pamiętajmy, że po wojnie był Amerykaninem, i Żydów, gdyż przecież był także honorowym obywatelem Izraela, jest wyznacznikiem wartości, których jest bardzo niewiele w dzisiejszym świecie.
Posłuchaj także: Jan Karski w Radiach Wolności <<<
Jan Karski był też autorem m.in. książki "Wielkie mocarstwa wobec Polski 1919-1945. Od Wersalu do Jałty", w której przedstawił różne punkty widzenia na wydarzenia z okresu II wojny światowej. Zdaniem wielu to, co napisał, wciąż pozostaje aktualne. - Nie można oprzeć się wrażeniu, że dziś również postępowanie rządów wielkich mocarstw, ich pragmatyzm i cynizm w stosunkach międzynarodowych widać choćby w relacjach z Ukrainą - przyznaje dziennikarka Czwórki i prowadząca "Co was kręci" Hanna Dołęgowska.
Fragm. okładki książki Stanisława Jankowskiego
"Karski. Raporty tajnego emisariusza",
Dom Wydawniczy Rebis/mat. prasowe
Jan Karski pochodził z niezamożnej rodziny Kozielewskich. Jego ojciec miał zakład z galanterią i wcześnie zmarł. Dlatego też jako chłopiec Karski był pod wpływem swojej matki, kobiety religijnej, darzącej uwielbieniem marszałka Piłsudskiego. Przed II wojną światową wiązał swoją karierę z prawem i dyplomacją. Historia jednak potoczyła się inaczej.
Jak przyznaje Białożyt, dziś o tym wybitnym Polaku pamięta coraz więcej rodaków.
- Karski mówił, że nie ma żadnego pożytku z osób, które zginęły w więzieniach. Historię piszą zaś ci, którzy przeżyli - opowiada Białożyt. - Na szczęście coraz więcej osób go kojarzy. Trzeba pamiętać, że człowiek ten powrócił do polskiej społecznej świadomości dopiero ok. 1990 roku, a zmarł już 10 lat później.
Zobacz także serwis specjalny: II wojna światowa <<<
Za swoją działalność Karski został uhonorowany najwyższymi odznaczeniami państwowymi - polskim Orderem Orła Białego i amerykańskim Medalem Wolności. 2014 rok poświęcony jest pamięci bohatera. - Dziś trwa kolejna fala przypominania o nim, a rok poświęcony mu jest jej kulminacją - dodaje Białożyt.
Ławka Jana Karskiego w Parku Ocalałych w Łodzi/Wikipedia/CC/Zorro2212
(kd/mc)
