"Przedwiośnie" według Marka Kondrata

Powieść Stefana Żeromskiego ukazała się w 1924 roku, na 12 miesięcy przed śmiercią pisarza.

Aktor Marek Kondrat

Foto: PAP/Adam Warżawa

"Przedwiośnie" wywołało wiele dyskusji i sporów. Jedni widzieli w tej książce poparcie dla komunizmu i rewolucji, jeszcze inni dostrzegali negację przewrotu. Sam Żeromski gorąco zaprzeczał takim interpretacjom, w artykule "W odpowiedzi Arcybaszewowi i innym", który ukazał się w zbiorze "Elegie i inne pisma literackie i społeczne" wydanym już po śmierci pisarza, pisał:

Strona tytułowa z "Przedwiośnia"

Stefana Żeromskiego (1864-1925)

Oświadczam krótko, iż nigdy nie byłem zwolennikiem rewolucji, czyli mordowania ludzi przez ludzi z racji rzeczy, dóbr i pieniędzy. (…) Chciałem "uderzyć w sumienie polskie", wezwać do stworzenia wielkich, wzniosłych, najczyściej polskich, z ducha naszego wyrastających idei. Nie rozumiano ohydy, okropności, tragedii pochodu na Belweder – sceny, przy której pisaniu serce mi się łamało.
Pretekstem fabularnym "Przedwiośnia" staje się opowieść o życiu młodego człowieka, Cezarego Baryki, urodzonego w Baku, dla którego Polska była mitem i wyidealizowaną legendą z opowieści rodziców. Po powrocie do kraju młody człowiek konfrontuje marzenia z rzeczywistością.

W "Lekturach Jedynki" fragmenty powieści  czytał Marek Kondrat.

(asz, pg)