Logo Polskiego Radia
Dwójka
Michał Mendyk 03.06.2014

Prof. Jadwiga Staniszkis: w 1989 roku miałam poczucie manipulacji

- Zapewne to dzięki kompromisowi udało się uniknąć rozlewu krwi. Być może był to kolejny, ale na pewno nie decydujący krok do przodu - wspominała w Dwójce swoje rozczarowanie przemianami 1989 roku słynna socjolog.
Jadwiga StaniszkisJadwiga StaniszkisPR/W. Kusiński

- Okrągły Stół przyniósł mizerne efekty. W praktyce doszło do przekazania części odpowiedzialności bez jednoczesnego przekazania władzy - uważa prof. Jadwiga Staniszkis. - Już wcześniej zresztą obserwowałam dążenie dawnego establishmentu do zastąpienia władzy politycznej władzą ekonomiczną. Po latach dotarłam do moskiewskich dokumentów, z których wynika, że część tamtejszych elit dążyło do wyrwania się z pułapki komunizmu w sposób bardziej radykalny niż polska opozycja… - dodaje.

Gość Dwójki przypomniał też racjonalizacje służące ludziom aparatu władzy do wyjaśnieniu politycznej porażki systemu  Mówiło się, że komunizm zreformował kapitalizm. Nie brakowało też sugestii, że w 1989 roku mieliśmy do czynienia z tymczasowym wycofaniem się na strategiczne pozycje. Polski proletariat, doświadczywszy "prawdziwego kapitalizmu", miałby dojrzeć ideologicznie do socjalizmu.

Co istotne, niemal całą pierwszą połowę 1989 roku prof. Jadwiga Staniszkis spędziła poza Polską: najpierw w USA, potem w RFN. Na konferencji w Bonn spotkała wówczas przedstawicieli wschodnioeuropejskiej elity władzy. We wspomnieniach socjolożki pojawiła się nawet sugestia, że demontaż systemu zaplanowano do pewnego stopnia na pewnej barce na Renie... Szczegóły w załączonym nagraniu.

4czerwca.polskieradio.pl – serwis specjalny>>>

Przez dwa tygodnie w specjalnym cyklu "Zapiski ze współczesności" słuchamy wspomnień i refleksji ludzi kultury związanych z dniem 4 czerwca 1989 roku. Dotychczas podzielili się nimi:  reżyser Ryszard Bugajski, Tomasz Piotrowski, pracownik Radia Wolna Europa, Janina Jankowska, dziennikarka m.in. z  Radia "Solidarność", Wojciech Starzyński, pomysłodawca i założyciel Społecznego Towarzystwa Oświatowego, Izabella Cywińska, reżyser filmowa i teatralna, minister kultury w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, Jacek Bocheński, współzałożyciel i redaktor naczelny podziemnego pisma "Zapis", i oczywiście prof. Jadwiga Staniszkis.

Zapraszamy do słuchania audycji!

Od 26 maja do 6 czerwca (poniedziałek-piątek), godz. 11.45-12.00

mm/jp