Konkurs - Nowa tradycja - polskieradio.pl

Uczestnicy 17. Konkursu Muzyki Folkowej "Nowa Tradycja"

Tryptyk

Mirosława Zaziąbło - śpiew

Michał Tkaczyk – gitara, fortepian

Paweł Mazgaj – trąbka

Mirosława Zaziąbło wychowywała się w środowisku „folklorystycznym”. Od najmłodszych lat interesowała się muzyką góralską, słowacką, romską oraz łemkowską. Tańczyła w zespołach ludowych takich jak Zespół "Pieniny", "Śwarni", "Kotlicek". Jako śpiewaczka brała udział w konkursach muzyki ludowej.

Michał Tkaczyk jako młody chłopak tańczył i śpiewał w zespole góralskim. Zajmuje się muzyką rockową i folkową. Jest nie tylko instrumentalistą, ale także zajmuje się aranżacją utworów tworzących repertuar grupy.

Paweł Mazgaj czerpie inspiracje z muzyki bluesowej i folku. Nie jest mu obca również muzyka tradycyjna – należy do orkiestry dętej w Tylmanowej.

Zespół "Tryptyk" powstał w grudniu 2013 roku. Repertuar grupy opiera się na muzyce łuku karpackiego w autorskich opracowaniach.

Beryozkele (Ola Bilińska)

Ola Bilińska - wokalistka, kompozytorka, autorka tekstów, multi-instrumentalistka, na co dzień liderka zespołu „mistyczno-folkowego” Babadag, wspiera wokalnie Muzykę Końca Lata, współpracuje m. in. z Raphaelem Rogińskim, SzaZaZe, Andrzejem Smolikiem, Danielem Pigońskim. Nieobce są jej różne gatunki i style wykonawcze: alternatywny pop, rock, house, jazz, bluegrass, opera i miejski folk. Z wykształcenia anglistka i tłumacz poezji; obroniła dyplom o wpływie muzyki na współczesną poezję brytyjską na Uniwersytecie Warszawskim. Przez ponad rok współpracowała z Biweekly, anglojęzyczną wersją internetowego Dwutygodnika Narodowego Instytutu Audiowizualnego prowadząc dział „Fiction”, w którym tłumaczyła na angielski oraz dokonywała nietypowych dźwiękowych interpretacji wierszy młodych polskich poetów.

BERYOZKELE to projekt prezentujący utwory w języku jidysz: przedwojenne kołysanki i pieśni „wieczorne”, nastrojem i tematyką związane z nocą, ciszą, snem. Wiele z nich było popularnych w Polsce i na Kresach Wschodnich na początku XX wieku i w okresie międzywojennym. Należały do repertuaru znanych artystów tamtego czasu (np. przedwojennego warszawskiego pieśniarza Józefa Młotka), niektóre zaś pozostały nieznane do dzisiaj. Bardzo ważną płaszczyzną tych kompozycji są teksty, czasem anonimowe, tradycyjne, często autorstwa poetów jidysz, m.in. Icchoka Lejbusza Pereca, Leivika Halperna, Zusmana Segałowicza, Alizy Greenblatt. Są świadectwem talentu przedwojennych twórców i bogactwa kultury jidysz. Wokalistka, pod okiem jidyszystki Anny Rozenfeld, dokonała starań by jak najpełniej odtworzyć to bogactwo, z ogromną dbałością o brzmienie języka i interpretację.

Krzikopa

Dominika Skoczylas - śpiew

Mateusz Dyszkiewicz - akordeon, śpiew

Michał Paduch - syntezatory

Majka Marszałek – skrzypce

Paweł Tkocz - perkusja

Krzikopa to zespół złożony z muzykujących Ślązaków, współpracujących wcześniej w takich zespołach jak Hambawenah, Starvin' Marvin, Firth Of Forth czy Pchnąć W Tę Łódź Jeża.

Głównym powodem ich działań jest chęć przywrócenia śląskich pieśni i piosenek ludowych współczesnemu odbiorcy i udowodnienie, że muzyka ze śląskimi korzeniami nie musi się kojarzyć wyłącznie z wiejskimi festynami i występującymi na nich zespołami folklorystycznymi działającymi przy każdym domu kultury na Śląsku. Równie istotna jest także chęć tworzenia śląskiej muzyki, przy której w dzisiejszych czasach można się bawić równie dobrze, co kiedy takie szlagry jak "Poszła Karolinka do Gogolina" królowały na każdej śląskiej imprezie.

Zespół w obecnym składzie zadebiutował we wrześniu 2012 roku, ma w ciągle powiększającym się repertuarze kilkanaście utworów, aktywnie koncertuje i przygotowuje się do nagrania pierwszego długogrającego albumu.

Krzikopa to potężna dawka energii w postaci starych melodii ludowych pochodzących ze Śląska, opatrzonych w nowoczesne, rockowo-elektroniczne aranżacje. W repertuarze zespołu znajdują się znane wszystkim szlagry, jak "Karliku, Karliku" czy "Gdybym to ja miała", a także te zupełnie zapomniane, jak "W ciymnym lasku" czy "Śląskie Hasiorki, dwie śwarne Kasie". Połączenie starych ludowych melodii, brzmienia akordeonu i skrzypiec z rockowym uderzeniem perkusji i syntezatorowych partii basowych to mieszanka, obok której nie sposób przejść obojętnie, bo jest richtig fajne larmo!

Alter Etno

Miruna - śpiew

Elżbieta Drozdowska - flety

Jakub Fiebig - altówka

Katarzyna Garncarek - gitara akustyczna

Wojciech Gumiński - kontrabas

Monika Szulińska - perkusjonalia

Zespół Alter Etno powstał w 2009 roku. Muzyków połączyła pasja – muzyka tradycyjna z różnych stron świata i jej współczesne interpretacje. W repertuarze grupy można znaleźć nuty hiszpańskie, galisyjskie (północny obszar Hiszpanii), irlandzkie , szkockie, bałkańskie, fado, a także polskie - nie wyłączając interpretacji utworów F. Chopina. Laureaci I nagrody V Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki Artystycznej w Ślesinie, zdobywcy wielu wyróżnień m.in. XXI Międzynarodowego Festiwalu Mikołajki Folkowe 2011, a także 48 SPF w Krakowie. Zespół ma za sobą występy na żywo w radiowej Trójce jak również w audycji EtnoFaza radia PIN. W październiku 2013 r. pojawiła się pierwsza płyta Alter Etno – "Savin Voda".

Neoklez

Stanisław Leszczyński - skrzypce

Damian Szymczak - klarnet

Piotr Tomala - akordeon

Kacper Bardzki – kontrabas

Stanisław Siedlaczek – perkusja

Młodzi, piękni i bez skaz z czystą kartoteką czyli: NeoKlez! Nie wygraliśmy „Mam Talent” ani „Must be the Music”. Nie nagrywamy też teledysków z nagimi kobietami, szybkimi samochodami ani nikt dla nas nie tańczy! Skupiamy się na kwestii o wiele ważniejszej i w naszym mniemamiu, bardziej wartościowej czyli po prostu na dobrej muzyce! Takiej, która was wzruszy, a niekiedy spowoduje „efekt tupiącej nóżki”. Doskonalimy swoje umiejętności na najlepszych Uniwersytetach w Polsce i Europie po to, by nasza muzyka trafiała do was w jak najlepszym wykonaniu. Robimy to co kochamy, z pasją i zaangażowaniem, wkładamy w to całe serce. Chcemy przekazać wam to co czujemy podczas koncertów. Energię, radość i wspaniałą zabawę. Dlatego nagraliśmy nasz debiutancki album „Pięć stron świata” dokładnie tak, jakbyśmy grali koncert na żywo. Album został wydany w 2012 r.

Grupa koncertuje w Polsce i poza granicami kraju. Występował m.in. podczas Nocy Kultury, Festiwali Tradycji i Muzyki Klezmerskiej w Kazimierzu Dolnym (zespół dwukrotnie został mianowany gwiazdą festiwalu), Festiwalu Filmowego "Dwa Brzegi", Śląskiego Festiwalu Kultury Żydowskiej w Gliwicach, Międzynarodowego Poleskiego Lata z Folklorem, na Festiwalu Mikołajki Folkowe, Jazzda 2010, Nowa Tradycja oraz wielu innych. Był też zapraszany na takie festiwale jak: Schwerin BUGA 2009 - National Garden Festival - Niemcy czy Kaustinen - Finlandia.

Słowianoczki

Ewa Iwaniuk – śpiew

Aleksandra Iwaniuk – śpiew

Magda Kaczuk - śpiew

Zespół powstał w 2007 roku. Na repertuar składają się pieśni śpiewane przez babcie i dziadków – mieszkańców Podlasia. Są to kolędy, szczedriwki, wesnianki oraz inne ukraińskie pieśni ludowe z Podlasia i Polesia. Zespół zachowuje tradycyjne maniery wykonawcze. Słowianoczki zdobywały wyróżnienia w konkursach w kraju i za granicą.

Do najważniejszych osiągnięć zespołu należą między innymi:

- Festiwal "Nowa Tradycja" w Warszawie, kwiecień 2010 r., III miejsce

- Konkurs "Dawne pieśni Młode Głosy" w Waniewie, lipiec 2010 r., II miejsce, oraz lipiec 2012 r. , I miejsce

- Festiwal "Pisni nezabutoho kraju" w Horodku na Ukrainie, marzec 2010 r., II miejsce

- Festiwal "Berehynia" w Łucku na Ukrainie, październik 2010 r., zespół występował gościnnie

- Konkurs "Z Pidlaskoji Krynyci" w Bielsku Podlaskim, kwiecień 2010 r., I miejsce, oraz maj 2011 r., I miejsce

- Konkurs "Z Narodnoho Dżereła" w Równem na Ukrainie, marzec 2011 r., III miejsce

- Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, lipiec 2013 r., wyróżnienie

Wałach, Golec, Żupański

Zbigniew Wałach – śpiew, skrzypce, gęśle, piszczałka sześciootworowa

Wojciech Golec – akordeon

Marcin Żupański – klarnet basowy, instrumenty perkusyjne

Ten projekt muzyczny powstał w 2013 roku, ale jest efektem wieloletniej znajomości muzyków. Zespół wykonuje utwory Zbigniewa Wałacha. Jednak każdy z muzyków wnosi swoje muzyczne doświadczenia. Wspólna praca zaowocowała nagraniem debiutanckiego albumu „Barwy ziemi – głosy natury”. Ta muzyczna podróż rozpoczyna się u źródeł - w świecie najstarszych melodii spod Złotego Gronia. W dźwiękach zamknięty został pejzaż miejsc - natury, która formowała pokolenia przez wieki, zgodnie ze zmianami pór roku i całą paletą cyklu przemijalności człowieka.

Kompozycje o oryginalnym brzmieniu to odpowiedź współczesności na tradycję, przede wszystkim dzięki instrumentarium; to przez nie przewijają się archaiczne melodie Beskidu Śląskiego przywołując cienie zapomnianych przodków.

Zbigniew Wałach – skrzypek, budowniczy instrumentów, pedagog. Wyrósł w kręgu góralskiej tradycji, w rodzinie o pokoleniowych tradycjach muzycznych i artystycznych, jako wnuk artysty-malarza Jana Wałacha. Od wielu lat jest mocno związany z życiem muzycznym Beskidu Śląskiego.

Marcin Żupański - Saksofonista, flecista, kompozytor, aranżer. Muzyk czynnie udzielający się na polskiej i zagranicznej scenie jazzowej, a także w innych projektach muzycznych.

Wojtek Golec – Akordeonista, aranżer. Swoje pasje realizuje jako muzyk, a także pedagog, uczestnik wielu muzycznych spotkań.

Trzy Dni Później

Marta Piwowar - śpiew

Marta Groffik-Perchel - śpiew

Joanna Piwowar-Antosiewicz - śpiew, elektronika

Paweł Odorowicz – śpiew, altówka, elektronika

TRZY DNI PÓŹNIEJ [zespół pieśni, nie tańca] powstał w 2000 r. Na swoim koncie ma wiele prestiżowych nagród, 2 płyty oraz ponad 800 koncertów i spektakli w kraju i za granicą. Jego niezmienną część tworzą: Joanna i Marta Piwowar oraz Marta Groffik-Perchel - trzy żeńskie pięknie współgrające ze sobą głosy.

TDP swoje artystyczne konto wzbogaciło przez wiele nagród i ciekawych działań artystycznych, m.in. :

- Główne Nagrody i Grand Prix: Festiwalu Artystycznego Młodzieży Akademickiej FAMA

(2003-2005), Studenckiego Festiwalu Piosenki w Krakowie (2003), Olsztyńskich Spotkań Zamkowych ( 2002), festiwalu Pamiętajmy o Osieckiej (2005)

- Nagrodę Artystyczną im. G. Ciechowskiego, przyznaną Joannie w Toruniu (2005)

- realizację ścieżki dźwiękowej do filmu I. Cywińskiej “Kochankowie z Marony” (2006)

- 2 piosenki zespołu “Kołysanka dziecinna” oraz “Kobieta jesienna” przez ponad pół roku gościły na Liście Przebojów III Programu Polskiego Radia

- od marca 2007r. Marta Grofiik-Perchel gościnnie występuje z zespołem Raz Dwa Trzy, z którym nagrała płytę “Raz Dwa Trzy Młynarski”

- w 2006 roku we współpracy z Olgą Tokarczuk powstał spektakl muzyczny “Numery”

( premiera: Przegląd Piosenki Aktorskiej - NURT OFF)

- w lipcu 2007 podczas Festiwalu Gwiazd w Gdańsku oraz w październiku podczas Studenckiego Festiwalu Piosenki w Krakowie odbył sie spektakl “Reinkarnacje wg Ciechowskiego “ w reż. Joanny, emitowany w TVP1.

- w marcu 2009 pojawiła się 2-ga płyta zespołu “Gdybym”, która miała swoją premierą w studiu im. Agnieszki Osieckiej w Warszawie.

Program „Pokój jej cieniom” to zbiór naszych autorskich i zebranych impresji muzycznych,

który dedykujemy naszym Babciom. Ich niełatwe losy nauczyły nas jak ze spokojem

wypatrywać światła ( najlepiej przy tym nucąc).

Dzikie Jabłka

Małgorzata Ciesielska-Gułaj – śpiew, harmonia

Maria Stępień – skrzypce, śpiew

Sylwia Walczak – djembe, perkusjonalia

Bartosz Gułaj – bębny (dunumba, djembe), śpiew, balafon, flet

Dawid Koniecki – bębny (sangban, djembe), przeszkadzajki

Damian Siuta – gitara basowa, bębny (dunumba, kenkeni, cajon)

Połączyła nas miłość do muzyki i naszych korzeni oraz idea promowania tolerancji i wielokulturowości. Naszą muzyką pokazujemy, że każda kultura, która wyrasta z ziemi, niezależnie od tego, na którym kontynencie, dotyka tych samych miejsc w naszych duszach. Że różnice nie są po to, by dzielić, ale żeby ubogacać. Odkryliśmy bowiem, że to, co żywe, posiada puls i - o ile kultury różnią się od siebie ogromnie - to puls jest często ten sam. Połączenie Afryki i Polski przychodzi nam więc tak naturalnie, jak jabłka łączą się z cynamonem.

Dzikie Jabłka to energia źródeł. To wspólnie brzmiące dwa żywioły: słowiańska melodyjna nuta i porywający rytm afrykańskich bębnów. To nie inspiracja Afryką czy polskim folklorem, lecz ich żywe zespolenie. Ta muzyka ma smak owoców z drzewa, które rośnie w polskim ogrodzie ale korzeniami sięga aż do Afryki.

W grudniu 2013 r. grupa zajęła I Miejsce w konkursie „Scena Otwarta” w ramach XXIII Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Ludowej „Mikołajki Folkowe” 2013 za "ogień i charyzmę, harmonię i spójność koncepcji w łączeniu kultur: słowiańskiej i afrykańskiej oraz powrót do idei folku". Dodatkowo Małgorzata Ciesielska-Gułaj zdobyła Nagrodę im. Anny Kiełbusiewicz dla najlepszej wokalistki konkursu.

Anashim

Marta Sawicka - śpiew

Wojciech Golec - akordeon

Eugeniusz Kubat - kontrabas

Krzysztof Maciejowski - skrzypce

Marcin Żupański - klarnet basowy, flet, saksofon

Zespół zawiązał się pod koniec 2012 roku podczas realizacji projektu „Sekretny ogród”- koncertu złożonego z pieśni zaczerpniętych zarówno z poezji, tradycji i kultury żydowskiej oraz jej rozmaitych nurtów- od tradycyjnych pieśni Żydów aszkenazyjskich i sefardyjskich po bardziej współczesne kompozycje do tekstów poetyckich. Specjalnie na potrzeby programu teksty zostały przetłumaczone na język polski z jidysz, hebrajskiego i ladino, jak również wykonywane są w językach oryginalnych.

Kapela Maliszów

Zuzanna Malisz – śpiew, bęben, basy

Kacper Malisz - skrzypce, moraharpa, basy

Jan Malisz - skrzypce, basy, lira korbowa, gitara

Kapela Maliszów działa od roku 2010. Gra swoją muzykę tradycyjną, jak również sięga po tematy muzyczne łuku karpackiego i Bałkanów. W 2013 roku kapela wygrała konkurs „Stara Tradycja” jako „Jan Malisz i Dzieci”, oraz zdobyła I miejsce na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu n/Wisłą w kategorii „folklor rekonstruowany”. Zespól ma na swoim koncie również nagrodę główną na Festiwalu Muzyki Karpat w Trzcinicy. Obecnie poszukuje nowych inspiracji oraz gra muzykę autorską.

Backspace

Zbigniew Chojnacki - akordeon

Łukasz Czekała - skrzypce elektryczne

Krzysztof Rychta - elektronika

Zespół powstał w 2013 roku. Łączy muzyke akustyczna z możliwościami brzmieniowymi elektroniki. Dźwięk przestrzeni, barwa rytmu, free jazzowy feeling. Zamrożone nuty, ocieplone, roztapiane, scalone w nową jakość i znów zamrożone by stać się sceną kolejnej improwizacji, interakcji. Elektronika zagarniająca akustyczną wibrację w sposób barbarzyński i bezczelny - na chwilę - by potem stać się tłem i klejem miksu. Jazz i klasyka na polu walki o trochę luzu, świeżego powiewu. Od precyzyjnie podanego akustycznego tematu przez improwizację do rozkładu na czynniki, rozpadu, pozornego chaosu osadzonego jednak we wspólnej (i spójnej) harmonii. Inspiracje klasyką, jazzem, dubem, trip-hopem, punkiem, krzykiem tłumu, dźwiękiem młota pneumatycznego i szelestem liści. Efekt? Raczej jednak miękki, masujący, za każdym razem inny, zawsze zaskakujący. Mroczny. Teatralny. Delikatny.

Artyści tworzący tę grupę współpracowali z takimi muzykami jak m.in. Michał Urbaniak, Zbigniew Namysłowski, Richard Galliano, Otto Williams, Troy Miller, Frank Parker, Bracia Oleś, Dominik Strycharski, Jacek Mazurkiewicz.

Olga Stopińska i Bartłomiej Zajkowski

Olga Stopińska - śpiew

Bartłomiej Zajkowski – fortepian preparowany, papier, laptop, kontrolery midi

Olga Stopińska - wokalistka (śpiewaczka), autorka tekstów i melodii, badaczka tradycyjnych stylów wokalnych. Obok kompozycji własnych, oraz autorskich interpretacji pieśni - tradycyjnych, wykonuje in crudo pieśni kurpiowskie, oraz afro kubańskie pieśni należące do muzycznego kanonu kultu Orischas (Kubańska odmiana Santerii).

Jej fascynacja rytmiczną warstwą muzyki znajduje odzwierciedlenie zarówno w obecnym projekcie jak i we wcześniejszej, wieloletniej współpracy z zespołami perkusyjnymi, w których jej głos był jedynym instrumentem stricte melodycznym (m.in. Ritmodelia i Afrocuba de Aca). Jako solistka współpracowała m.in. z Teatrem Narodowym (Spektakl Umowa czyli Łajdak Ukarany) i Teatrem Muzycznym Roma (spektakl Cohen). Jako wokalistka sesyjna ma na koncie także szereg realizacji studyjnych i koncertowych.

Bartłomiej Zajkowski - pianista, kompozytor, producent muzyczny. Jest laureatem prestiżowego Ogólnopolskiego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina organizowanego przez Towarzystwo im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Występował m.in. na 53 Międzynarodowym Festiwalu Pianistycznym w Dusznikach Zdroju, w Żelazowej Woli (m.in. uroczysty recital w 149 rocznicę śmierci Fryderyka Chopina), na Festiwalu Pianistyki Polskiej w Słupsku, festiwalu "La Folle Journee" (2010 Warszawa), festiwalu "Warszawska Jesień" oraz Musica Eletronica Nova we Wrocławiu i festiwalu "Kwartesencja" w Warszawie (2011). Bartłomiej Zajkowski ma na swoim koncie artystycznym wiele prawykonań dzieł kompozytorów polskich i obcych.

Bartłomiej Zajkowski występował i współpracował z takimi zespołami i solistami jak Kwartet Smyczkowy "Camerata", Orkiestra AUKSO, Polska Orkiestra Radiowa, Orkiestra Uniwersytetu Muzycznego im. F. Chopina w Warszawie, z Jakubem Jakowiczem, z "Royal String Quartet" , "Kwadrofonik" oraz "Kwartludium".

Specjalizuje się w wykonawstwie muzyki F. Chopina oraz kompozytorów XX i XXI wieku.

Witold Janiak Trio

Witold Janiak - fortepian
Rafał Różalski - kontrabas
Kamil Miszewski – perkusja

Trio Witold Janiaka to formacja łódzkiego pianisty, laureata Grand Prix Bielskiej Zadymki Jazzowej i Krokus Jazz Festiwal. Współtworzą ją Rafał Różalski i Kamil Miszewski. Muzycy współpracują razem od około dwóch lat koncertując w kraju i zagranicą z materiałem "Cinema meets Jazz". Płyta z tym materiałem spotyka się z bardzo ciepłym przyjęciem o czym świadczyć może choćby status Płyty Tygodnia w kilku rozgłośniach radiowych na czele z radiową "Trójką" oraz entuzjastyczne recenzje. Muzycy postanowili zająć się archaicznymi melodiami z sieradzkiego i łęczyckiego "podsłuchanymi" u Czesława Skrzydłowskiego i Tadeusza Kubiaka. Podjęcie wyzwania jakim jest aranżacja archaicznych melodii ludowych znacznie ubogaciło brzmienie tego składu. W swoich interpretacjach nie tylko starali się wykorzystać melodie ludowe w charakterze rasowych tematów jazzowych ale przede wszystkim udało im się nadać improwizacjom charakter wynikający ze sposobu improwizowania muzyków ludowych. Owijasy i Kujon, poddane oczywiście działaniu swingowania i typowo jazzowych technik improwizacyjnych, zyskały nowy, spójny i konsekwentny charakter.

Hańba

Hańba!

Andrzej Zamenhoff – banjo, głos

Adam Sobolewski - bęben, grzebień, tamburyn, głos

Ignacy Woland – tuba, głos

Wiesław Król – akordeon, głos

Grupę tworzy czterech muzyków z niemałym stażem grania w zespołach folkowych (Bumtralala, Iglika, Południca!), punkowych (Ziemniaki), metalowych (Crowmoth), indie-rockowych (SuperXiu, Two Red Triangles) a nawet elektronicznych (UnitraProdiż). Wspólnie postanowili założyć zespół będący fikcją muzyczną, swoistym wehikułem czasu przenoszącym słuchaczy do międzywojennej Polski.

Hańba! znalazła się w gronie finalistów Konkursu Tuwimowskiego organizowanego przez Dom Literatury w Łodzi oraz krakowskiego Festiwalu Dachówka. Ponadto zespół uczestniczył w takich wydarzeniach jak IX Festiwal Obywatela, Festiwalu Puls Literatury w Łodzi, Królewski Festiwal Artystyczny w Gnieźnie, Mini Rock Fest w Dynowie, Maniowy Ekipa Biba Party Fest, oraz Warsaw Punk Attack.

Hańba! wydała dotychczas dwie płyty krótkogrające, przygotowywana jest trzecia, zatytułowana wstępnie Cukier krzepi .

Zespół Hańba!, wykorzystując instrumentarium tradycyjnej kapeli podwórkowej zagra energiczny, prosty punk inspirowany z jednej strony polskim folklorem a z drugiej dokonaniami współczesnymi.