Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
polskieradio.pl
Bartłomiej Makowski 22.03.2024

Tadeusz Ziółkowski. Pierwszy żeglarz Rzeczpospolitej

– On był czystej wody kapitanem na żaglowcu. Był człowiekiem despotycznym i nieustępliwym. Podległych mu oficerów, jak i studentów, trzymał twardą ręką – wspominał jeden z pierwszych uczniów kapitana na antenie Polskiego Radia.

22 marca 1940 roku został zamordowany przez Niemców Tadeusz Ziółkowski, kapitan żeglugi wielkiej, komendant pierwszego statku szkoleniowego "Lwów".

Przyszły wychowawca pokoleń polskich nawigatorów młodość spędził w Bydgoszczy, lecz zawsze ciągnęło go w stronę morza i często odwiedzał Gdańsk. W 1902 roku zaciągnął się w Hamburgu na statek "Grossherzogin Elizabeth". Tak zaczęła się jego młodzieńcza, morska epopeja: odbył kilka wielomiesięcznych rejsów na żaglowcach i parowcach, stopniowo awansował też na kolejne stopnie w żeglarskiej hierarchii. W 1910 roku, po przebytym kursie i zdanych egzaminach, został kapitanem żeglugi wielkiej, co jest najwyższą rangą w marynarce handlowej.

Posłuchaj
27:51 tadeusz ziółkowski - wykładowca w szkole morskiej, kapitan ż___f 31577_tr_0-0_11638658089d0e52[00].mp3 "Tadeusz Ziółkowski - wykładowca w szkole morskiej, kapitan żeglugi wielkiej" - audycja Marka Koszura poświęcona postaci Tadeusza Ziółkowskiego z cyklu "Portrety Polaków". (PR, 22.12.1984)

W charakterze pierwszego oficera na statkach cywilnych Ziółkowski pływał aż do I wojny światowej. W 1914 roku został powołany do służby w niemieckiej marynarce, gdzie służył na krążowniku pomocniczym, czyli przebudowanym i uzbrojonym statku cywilnym, "Kronprinz Wilhelm". Wojna skończyła się dla niego już w 1915 roku, kiedy to został - wraz z załogą swojego statku - internowany w USA.

Na wieść o odzyskaniu przez Polskę niepodległości, powrócił do kraju. Natychmiast zgłosił się do powstającej marynarki wojennej. Kontradmirał Kazimierz Porębski powołał go do komisji, która miała na celu zakup statku szkoleniowego.

Gdy latem 1921 roku wysłużony holenderski żaglowiec "Nest" został dostosowany do celów szkoleniowych i przemianowany na "Lwów", Tadeusz Ziółkowski został jego pierwszym kapitanem. Zaczęto go nazywać "Pierwszym żeglarzem Rzeczpospolitej".

W 1924 roku został powołany do polsko-niemieckiej Rady Portu i Dróg Wodnych Gdańska, która zarządzała portem gdańskim. Awansował wówczas do rangi komandora. Rankiem 1 września 1939 został aresztowany przez Niemców. Osadzono go w obozie Stutthof, gdzie zginął z rąk okupantów.

bm