Polskie Radio

Sygnały Dnia 22 listopada 2021 roku, rozmowa z Marleną Maląg

Ostatnia aktualizacja: 22.11.2021 08:15
Audio
  • Minister Marlena Maląg o Rodzinnym Kapitale Opiekuńczym (Sygnały dnia/Jedynka)

Katarzyna Gójska: Gościem Sygnałów Dnia jest pani minister Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej. Witam bardzo serdecznie, dzień dobry, pani minister.

Marlena Maląg: Dzień dobry, witam bardzo serdecznie.

Pani minister, Rodzinny Kapitał Opiekuńczy to jest nowe świadczenie dedykowane polskim rodzinom. Chciałam powiedzieć rodzicom, ale przecież nie tylko rodzicom, także dzieciom. To jest świadczenie, które ma wesprzeć rodziców małych dzieci, którzy chcą zorganizować chociażby opiekę w domu nad tymi dziećmi czy też skorzystać ze wsparcia rodzin, ale też być może w jakiś sposób zrekompensować to wsparcie również finansowo. Pani minister, proszę powiedzieć, jak wygląda obsługa, jak wygląda instrukcja obsługi tego programu, jednym słowem dla kogo, kiedy i w jaki sposób można się ubiegać o to wsparcie?

Szanowna pani redaktor, szanowni państwo, to taka dobra informacja, Rodzinny Kapitał Opiekuńczy to kolejne wsparcie dla rodzin z małymi dziećmi, to tak naprawdę jest wypełnianie naszej misji wspierania rodzin i budowania państwa opartego na silnej rodzinie. To wsparcie rodzin to jest przede wszystkim inwestycja, a więc Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. W ubiegłym tygodniu Sejm zakończył prace legislacyjne, czekamy na podpis ustawy przez pana prezydenta, ale oczywiście cały czas trwają przygotowania do tego, aby od 1 stycznia 2022 roku rodzice mogli składać wnioski.

Którzy rodzice? To świadczenie jest świadczeniem powszechnym, ale jest dedykowane dla tych rodziców, którzy mają drugie lub kolejne dziecko w okresie od  ukończonego 12 miesiąca życia do 36 miesiąca życia, to przede wszystkim jest właśnie wsparcie w ramach naszej polityki też demograficznej, abyśmy mogli wyjść z pułapki niskiej dzietności.

Co do zasady – na dziecko przypada 12 tysięcy złotych, można wykorzystać te środki w ciągu 2 lat lub w ciągu  roku po 1000 złotych, czyli albo 500 przez dwa lata, albo po 1000 złotych przez jeden rok. Wnioski będą składane tak jak w tym roku przy Dobrym Starcie tylko drogą elektroniczną do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i wypłacane będą na konto.

Jak będzie te wnioski można składać? Poprzez Platformę Usług Elektronicznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, poprzez system Emp@tia Ministerstwa Rodziny i również będą włączone banki i właśnie teraz trwają ustalenia i uzgodnienia z bankami, aby też wnioski były składane poprzez bankowość elektroniczną, która jest bardzo szeroko wykorzystywana.

Pani minister, to w takim razie ja zadam kilka pytań, żeby rozwiać jakiekolwiek wątpliwości, które się mogą pojawić. To jest świadczenie nowe, więc zawsze pojawiają się nowe... pojawiają się pytania, pojawiają się jakieś wątpliwości. Proszę powiedzieć, czy w przyznawaniu tego świadczenia będzie uwzględniany status majątkowy, zarobki rodziców, czy też nie? Czy to nie jest w ogóle kryterium, które obowiązuje w tym świadczeniu?

To nie jest kryterium, to jest świadczenie powszechne pod tym względem, jeżeli chodzi o dochodowość, a więc każdy rodzic bez względu na dochód na swoje dziecko... właściwie kryterium, które można tutaj przyjąć, że jest, to jest wiek dziecka, czyli między 12 a 36 miesiącem życia dziecka. I jeżeli... I to musi być drugie lub kolejne dziecko w rodzinie.

Pani minister, to w takim razie pytanie już takie praktyczne. Rodzice mają dziecko właśnie w tym przedziale wiekowym, ale to dziecko w styczniu 2022 roku będzie miało 2 lata. W takim razie w tym przedziale wiekowym się mieści, ale jakie świadczenie takiemu dziecku przysługuje? Czy mu w ogóle przysługuje, rodzicom czy przysługuje?

Świadczenie będzie przysługiwało proporcjonalnie, czyli będzie to dziecko otrzymywało, na to dziecko rodzic będzie otrzymywał świadczenie, aż dziecko ukończy 36 miesiąc życia. Czyli jeżeli ma 2 latka, to proporcjonalnie, czyli przez rok to świadczenie będzie pobierane, czyli do wykorzystania wtedy rodzic ma 6000 złotych, nie 12.

Pani minister, proszę powiedzieć, czy państwo... jak patrzą, jakie oczekiwania są stawiane przed tym programem? Bo rozumiem, że każdy program społeczny wiąże się z jakimiś celami, które mają być osiągnięte. Ten program społeczny domyślam się, że również ma jakieś cele.

Oczywiście, program... przede wszystkim wsparcie rodzin, czyli inwestycja w rodzinę, ale tym najważniejszym celem jest łączenie pracy zawodowej z życiem rodzinnym, aby dać możliwość rodzicom podjęcia decyzji, czy mama pozostaje w domu, bo zazwyczaj to właśnie dotyczy mamy, czy też... czy podejmuje aktywność zawodową i wtedy to świadczenie wykorzystywane jest przez rodziców w dowolny sposób – czy na zapłacenie niani, czy też na wzmocnienie sytuacji finansowej, jeżeli mama pozostaje w domu. Czyli przede wszystkim łączenie pracy zawodowej z życiem, ale także patrząc na sytuację demograficzną w kraju, a o tym już wielokrotnie rozmawialiśmy i wiele kroków musimy podejmować, aby wyjść z pułapki niskiej dzietności. To jest wyzwanie, bo to jest tak naprawdę połączenie też z sytuacją gospodarczą kraju. A więc bardzo ważnym wyzwaniem, które jest dla rodzin, dla społeczeństwa, dla gospodarki, Polski, to jest właśnie wskaźnik niskiej dzietności. My z tej pułapki musimy wyjść i te działania wspierające rodziny będziemy podejmowali bardzo intensywnie.

Pani minister przed chwilą powiedziała również o tym, że to jest świadczenie, którego celem jest także wsparcie przede wszystkim mam, bo to tak naprawdę ich ta sytuacja dotyczy, głównie, w większości, w zdecydowanej większości, wsparcie powrotu mam do pracy, tych, które chcą, które nie chcą na dłużej zatrzymywać swojej aktywności zawodowej. Proszę powiedzieć w takim razie, bo przecież ministerstwo, którym pani minister kieruje, też diagnozuje sytuację na rynku pracy, ale patrzy również na oceny pracodawców, też na to, w jaki sposób rodzice patrzą na możliwości, jakie pracodawcy stwarzają im, na możliwości właśnie łączenia pracy zawodowej z wychowywaniem dzieci. Jak to wygląda w Polsce? Jakie są to oceny?

Przede wszystkim właśnie łączenie pracy zawodowej z życiem rodzinnym jest bardzo ważne, bo kiedy robiliśmy badania do strategii demograficznej, wtedy poza mieszkaniami tak naprawdę stabilna, pewna praca to 41% badanych pokazywało, że jest najważniejsze dla nich w podejmowaniu decyzji o tym, czy podejmują decyzję rodzice o tym, żeby mieć kolejne dzieci.

I my tworząc taką szeroką koalicję na rzecz wsparcia rodzin, czyli rząd, jednostki samorządu terytorialnego, endżiosy, bo przecież od dwóch lat organizujemy konkurs dla endżiosów, aby ten dobry klimat wokół rodziny tworzyć w całym kraju, również do tej koalicji włączamy pracodawców. I to, co pani redaktor... właśnie o co zapytała, bardzo ważny wątek, gdyż w miejscu pracy spędzamy sporo godzin i w zależności od tego, jak ten pracodawca będzie postrzegany przez... głównie przez kobietę, ale powiedzmy przez rodziców, zależy też od tego, jakie decyzje o powrocie na rynek pracy będą podejmowane.

Nasze badania, które przeprowadziliśmy właśnie na dniach teraz, aby zobaczyć, jak Polacy oceniają swoich pracodawców pod kątem rozwiązań związanych z polityką prorodzinną – 72%, blisko 72% badanych wykazuje, że w ich miejscach pracy jest prowadzona polityka prorodzinna. Ale jak pytamy, co jest najważniejsze, to wtedy właśnie odpowiedź jest, że dla młodych ludzi najważniejsze są stabilne umowy o pracę, ewentualnie właśnie żeby łączyć pracę zawodową z życiem rodzinnym, to elastyczny czas pracy, możliwość pracy na część etatu.

I o tym chcemy dzisiaj właśnie rozmawiać z pracodawcami, razem z wicepremierem Jackiem Sasinem mamy dzisiaj konferencję ze spółkami Skarbu Państwa, w którym będą wymieniali, właśnie pokazywali tę swoją politykę prorodzinną wychodzącą naprzeciw rodzicom. A więc tu zarówno KGHM, jak i Orlen, jak i PZU, jak i PKO BP będą opowiadać o właśnie sytuacji... stwarzaniu możliwości łączenia pracy zawodowej z życiem rodzinnym, co jest bardzo istotne.

Dane nasze pokazują, że aktywność zawodowa kobiet wzrasta, jeżeli porównamy do 2015 roku, również wskaźnik zatrudnienia kobiet wzrasta, natomiast cały czas dążymy do tego, aby rzeczywiście była ta elastyczność i możliwość podejmowania decyzji dla rodziców.

I o tym będziemy rozmawiać. Ja przypominam, że gościem Sygnałów Dnia jest pani minister Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej. Ciąg dalszy naszej rozmowy, między innymi o 14 emeryturze także, bo to bardzo też ważny program, wyczekiwany, w mediach społecznościowych i na stronie internetowej Programu 1 Polskiego Radia.

*

Pani minister, no właśnie, pani przed chwilą powiedziała o tym dzisiejszym spotkaniu, w którym będzie uczestniczył pan wicepremier Jacek Sasin, przedstawiciele też... szefowie spółek i przedstawiciele spółek Skarbu Państwa. Czy to jest tak, że państwo chcą, żeby właśnie te największe polskie firmy, bo to są ogromne firmy, zatrudniające bardzo wielu pracowników, były swego rodzaju... kształtowały trendy, właśnie te dobre trendy prorodzinne na polskim rynku pracy, no bo to jest też tak, że pewne zachowania, pewne wzorce działania trzeba lansować, trzeba je wypracowywać i promować. I w gruncie rzeczy można powiedzieć, że spółki Skarbu Państwa mogą być takim orężem w walce o promocję zachowań prorodzinnych na rynku pracy.

Dokładnie o to chodzi. Tworząc koalicję pracodawca Pro Familia zależy nam na tym, aby pokazywać te instytucje, zaczynamy od spółek Skarbu Państwa, które rzeczywiście politykę prorodzinną prowadzą, bo właśnie wymienione przed chwilą spółki, w każdej z nich jest polityka prorodzinna, czyli nastawienie na inwestowanie w kapitał ludzki, bo przecież wiemy dobrze, że inwestowanie w kapitał ludzki, żeby to odtworzyć, to wymaga bardzo dużo czasu. I jeżeli mamy pracownika wykształconego, przygotowanego do danego miejsca pracy, więc warto stworzyć takie warunki danemu pracownikowi, czy mamie, czy tacie, aby mogli łączyć pracę zawodową z życiem rodzinnym, bo to jest korzyść obopólna. Rodzice wtedy lepiej wykonują swoje zadania, bo są spokojniejsi, a zakład pracy, instytucja ma z tego korzyści, bo ten pracownik wykonuje zadania, nie trzeba kształcić kolejnego, rekrutować, kształcić kolejnego pracownika. I dlatego właśnie chcemy o tym dzisiaj porozmawiać. Rozpoczynamy od spółek Skarbu Państwa i chcemy pokazać jako dobre przykłady, ale będziemy także pokazywali, rozmawiali z przedsiębiorcami prywatnymi, pokazywali właśnie, jak ważna jest inwestycja w kapitał ludzki, tutaj ważna inwestycja w rodzinę.

Pani minister, to w takim razie teraz zmieńmy temat. Ja już trzy minuty temu mniej więcej zapowiedziałam, że będziemy rozmawiać również o innym bardzo ważnym świadczeniu dedykowanym tym najstarszym Polakom, czyli 14 emeryturze. Wypłata tego świadczenia trwa. Proszę powiedzieć, na jakim jest etapie i kiedy jeszcze emeryci mogą... ci, którzy jeszcze tych pieniędzy nie dostali, mogą liczyć na to, że one do nich dotrą?

Czternasta emerytura to kolejne wsparcie w tym roku dla naszych seniorów w ramach solidarności międzypokoleniowej. Przypomnę, że wiosną była wypłacana 13 emerytura, już po raz trzeci. Czternasta emerytura jest w trakcie wypłaty. Można powiedzieć, że jest na finiszu, zostały jeszcze dwa terminy wypłaty: 25 listopada i 1 grudnia. Przypomnę, że około 9 milionów 100 tysięcy emerytów świadczenie uzyska, blisko 8 milionów w pełnej wysokości, gdyż przy świadczeniu 14 emerytura jest kryterium dochodowe wprowadzone. Świadczenie to jest wypłacane bez żadnego wniosku, a więc nie należy się niepokoić, nasi kochani seniorzy w dniu wypłaty planowanej emerytury, renty otrzymają 14 emeryturę. Budżet tego świadczenia bliski 11 miliardów złotych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych sprawnie realizuje to zadanie i to jest właśnie to kolejne wsparcie. Trzynasta, czternasta emerytura, a także waloryzacja w tym roku to jest dodatkowe 36 miliardów złotych, które trafia dla seniorów. Patrząc na sytuację gospodarczą, w której jesteśmy, to naprawdę jest swoista tarcza antykryzysowa, z jednej strony dla seniorów, ale także te środki jako środki, które będą wydatkowane na rynku, napędzają, są takim małym kołem zamachowym dla rozwoju polskiej gospodarki, dla powrotu po pandemii koronawirusa do normalnego funkcjonowania i dynamicznego rozwoju.

Pani minister, pani wspomniała w tej chwili też o pandemii w zupełnie innym kontekście, ale ja zapytam o już ten kontekst taki zdrowotny właśnie najstarszych osób. Pytam dokładnie o te, które przebywają, są pod opieką domów opieki społecznej. Wiemy, że na początku to były miejsca w bardzo mocny sposób zaatakowane przez koronawirusa. Proszę powiedzieć, jak dziś wygląda podczas czwartej fali Covid-19, jak wygląda sytuacja w DPS-ach? No bo też wiemy o tym doskonale, że większość pensjonariuszy tych instytucji została zaszczepiona, więc jak to dzisiaj wygląda?

Właśnie dokładnie kiedy rozmawiamy w ogóle o szczepieniach, przy okazji właśnie o sytuacji w domach pomocy społecznej, ja pokazuję jako przykład, w jaki sposób szczepienia rzeczywiście działają, w jaki sposób chronią. Przypomnę, że w domach pomocy społecznej mamy ponad 80 tysięcy mieszkańców, oczywiście pracownicy, którzy w tych domach pracują, zaszczepionych mamy blisko 100%, bo ponad 97% mieszkańców jest zaszczepionych. I dzisiaj, kiedy walczymy z czwartą falą, mieszkańcy szczepią się trzecią dawką, mamy to zaszczepienie na blisko... 40% pensjonariuszy podjęło taką decyzję, że będą szczepić się tą dawką przypominającą. A sytuacja wygląda tak, że zachorowań w tych wszystkich domach pomocy społecznej na dzisiaj z danych z  piątku ubiegłego tygodnia mamy 160 osób. 160 osób, a więc to pokazuje... i to są przebiegi łagodne, takie czasami bezobjawowe, ale to też pokazuje właśnie siłę i moc szczepienia, że warto podjąć tę decyzję o szczepieniu przede wszystkim dla siebie, dla swoich bliskich, aby przede wszystkim w ten bardzo trudny czas zabezpieczyć się i przede wszystkim przetrwać w zdrowiu. Domy pomocy społecznej... szczepienia w domach pomocy społecznej pokazują, jak działają szczepionki. Dzisiaj nie mamy sytuacji tak dynamicznych, jakie były na początku. Szczepienia właśnie pokazały, że sytuacja jest stabilna. Owszem, zachorowania się pojawiają, tak jak powiedziałam, ale są to przebiegi raczej łagodne i również przede wszystkim sytuacja jest stabilna w domach pomocy społecznej.

Pani minister, wróćmy jeszcze na moment do tematu aktywności zawodowej, szczególnie kobiet, w zasadzie na tym się skupmy, na aktywności zawodowej kobiet, aktywności zawodowej tych pań, które są matkami. Ja pamiętam, że wówczas, kiedy wprowadzany był program 500+, to trwała bardzo duża dyskusja i jednym z argumentów, który był formułowany przeciw temu programowi, było to, że on będzie dezaktywował kobiety zawodowo, właśnie skłaniał do tego, żeby zostawały w domu, a nie podejmowały pracę zawodową. Ja oczywiście odkładam na bok wszystkie też te opinie, które wówczas się dość powszechnie niestety w niektórych częściach debaty publicznej pojawiały, które były po prostu krzywdzące i wręcz obraźliwe dla niektórych grup społecznych, ale pani minister przed chwilą powiedziała o tym, że aktywność zawodowa kobiet rośnie. To by oznaczało, że te wszystkie obawy, bo jeżeli ktoś rzeczywiście miał taką obawę, że 500+ może wpłynąć na to, że mamy wychowujące dzieci będą w domach pozostawać albo będą rezygnować z pracy, no to znaczy, że te obawy okazały się kompletnie nietrafione.

Dokładnie tak można powiedzieć. Konkretne liczby pokazują konkretne dane, a więc wskaźnik zatrudnienia kobiet, tak jak przywołałam, 64% to jest wzrost od roku 2015 o 13%, wskaźnik aktywności zawodowej kobiet dzisiaj wynosi 66% i ten wzrost jest o blisko 9% w porównaniu do roku 2015. A więc to pokazuje, że inwestycja w rodzinę świadczeniem Rodzina 500+ absolutnie nie zahamowała w żaden sposób aktywności zawodowej kobiet. Ja wtedy też w tamtym czasie miałam wiele spotkań, spotykaliśmy się także z opozycją, która krzyczała, że aktywność kobiet spadnie. Naprawdę, nic bardziej mylnego. My poza tym jako ministerstwo w związku z tym, że powróciła do nas praca, uruchomiliśmy też program dla powiatowych urzędów pracy, dla jednostek samorządu terytorialnego, wojewódzkich urzędów pracy, właśnie związany z aktywnością zawodową kobiet po powrocie po urlopach rodzicielskich. Jest to dość duży program z budżetem ponad 50-milionowym, aby przede wszystkim tym kobietom, które po może dłuższej przerwie zawodowej chcą powrócić, ułatwić powrót na rynek pracy. A więc będziemy przede wszystkim...

W jaki sposób? Właśnie, w jaki sposób? Na czym to ułatwienie miałoby polegać?

My ogłosiliśmy konkurs na zasadzie tak zwanych pilotaży, a więc te powiatowe urzędy pracy, wojewódzkie urzędy pracy składają aktualnie do nas wnioski, aby pokazać ciekawe rozwiązania, które można zaproponować kobietom, a więc jak podsumujemy już ten konkurs, jakie pomysły przez poszczególne jednostki będziemy na pewno przedstawiali szeroko i pokazywali, jakie rozwiązania i jakie zachęty proponują urzędy, aby zaktywizować kobiety, te które chcą powrócić. I przede wszystkim zawsze powinniśmy pamiętać o tym, że my powinniśmy dać wybór, a to rodzina decyduje, czy chcą łączyć pracę zawodową z życiem rodzinnym. Przecież czasami są to świadome wybory, że kobieta pozostaje w domu. Zresztą pozostająca kobieta w domu, wychowująca kilkoro dzieci, wykonuje ileś tam zawodów, to jest ta właśnie inwestycja już...

No właśnie, i to równouprawnienie powinno się...

Już laureat Nagrody Nobla powiedział, że to jest ta inwestycja w kapitał ludzki i wypracowuje potężne PKB tak naprawdę.

To równouprawnienie, pani minister, powinno się chyba realizować właśnie przede wszystkim poprzez szacunek do wyboru kobiety, bo mam wrażenie, że czasami...

Dokładnie.

...w tej debacie publicznej właśnie te kobiety, które decydują się na przykład na przerwę kilkuletnią w pracy zawodowej, są traktowane dużo gorzej, niż te, które podejmują aktywność zawodową w miarę szybko, a to przecież równouprawnienie to szacunek do indywidualnych wyborów.

Dokładnie.

I tutaj stawiamy kropkę, bardzo dziękuję. Pani minister Marlena Maląg...

Dziękuję bardzo.

...minister rodziny i polityki społecznej, była gościem Sygnałów Dnia. Pozdrawiam, dziękuję.

Pozdrawiam, dziękuję, zdrowia życzę.

JM