Ekshumacja Żołnierzy Wyklętych. "Ten proces trwa i będzie trwał jeszcze długo"

W niedzielę 1 marca w Narodowym Dniu Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" w Pałacu Prezydenckim zostaną ogłoszone nazwiska kolejnych zidentyfikowanych ofiar komunistycznego terroru.

- W latach 40. i 50. w Polsce śmierć poniosło co najmniej kilkanaście tysięcy ludzi, których stracono, którzy zginęli w walce, których zakatowano, a potem ich ciał nie oddano rodzinom, grzebiąc je w różnych, nieznanych dotychczas miejscach - mówi prof. Krzysztof Szwagrzyk

Foto: PAP/Tomasz Gzell

W prezydenckim projekcie ustawy o ekshumacjach ofiar terroru komunistycznego zapisano, że o przeniesieniu grobów uniemożliwiających ekshumację Żołnierzy Wyklętych zadecyduje wojewoda, jeśli rodziny zmarłych, leżących w grobach blokujących prace, nie wyrażą na to zgody. Bo władze komunistyczne doprowadziły do takiej sytuacji, jak na warszawskich Powązkach, gdzie na terenie, na którym grzebano Żołnierzy Wyklętych (tzw. łączce), pozwolono chować ludzi uznanych za zasłużonych. Więc jedni leżą nad drugimi.

Żołnierze Wyklęci >>> zobacz serwis specjalny

Prof. Krzysztof Szwagrzyk, pełnomocnik prezesa IPN ds. poszukiwań miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego powiedział w Jedynce, że ma obawy, jak to prawo zostanie zrealizowane, i że może dojść do gorszących scen długoletniej walki prawnej między rodzinami a państwem.

- Istnieje możliwość, że ci, którzy są właścicielami współczesnych pomników, nagrobków, będą się, mając do tego prawo, odwoływać. A to oznacza, że przez następne kilka lat będziemy świadkami zdarzeń, których nie chcielibyśmy oglądać, a więc sporów toczonych pomiędzy państwem, rodzinami tych, których pochowano tam w latach 80. i rodzinami ofiar, które gdzieś tam głęboko jeszcze spoczywają - podkreślał gość "Sygnałów dnia".

Obchody Narodowego Dnia Pamięci "Żołnierzy Wyklętych": biegi, wystawy, koncerty, uroczyste msze >>>

Krzysztof Szwagrzyk poinformował, że do tej pory udało się zidentyfikować 36 żołnierzy podziemia antykomunistycznego, zamordowanych przez władze PRL. Ta liczba ulegnie w niedzielę 1 marca zmianie, gdyż zostaną ogłoszone kolejne nazwiska.

- W całym kraju odnaleźliśmy szczątki 600 osób zamordowanych w latach 40. i 50. Ten proces trwa i będzie trwał jeszcze długo. Musimy zdać sobie sprawę ze skali zjawiska, w tamtych latach w Polsce śmierć poniosło co najmniej kilkanaście tysięcy ludzi, których stracono, którzy zginęli w walce, których zakatowano, a potem ich ciał nie oddano rodzinom, grzebiąc je w różnych, nieznanych dotychczas miejscach. A to oznacza, że w zasadzie w każdym miejscu, gdzie były więzienia, placówki urzędu bezpieczeństwa, czy informacji wojskowej, powinniśmy przeprowadzić takie badania. Takie są zresztą oczekiwania lokalnych społeczności - zauważył pełnomocnik IPN.

Narodowy Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" ustanowił w 2011 r. parlament "w hołdzie Żołnierzom Wyklętym - bohaterom antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienia dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu".

***

Tytuł audycji: Sygnały dnia
Prowadził: Mariusz Syta
Gość: prof. Krzysztof Szwagrzyk, pełnomocnik prezesa IPN ds. poszukiwań miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego
Data emisji: 28.02.2015
Godzina emisji: 7.15

(pp/ag)

>>>Zapis całej rozmowy