- Urszula Janicka-Krzywda napisała, że zamieszkały przez Kliszczaków obszar zawierał się mniej więcej pomiędzy górną Rabą, a górną Skawą. To znaczy w trójkącie ograniczonym miejscowościami takimi jak Rabka, Sucha Beskidzka czy Myślenice. – tłumaczyła Dorota Majerczyk, nasza przewodniczka po góralskiej kulturze. – To grupa przejściowa między Góralami a Krakowiakami Zachodnimi.
Nazwa Kliszczacy została przyjęta niedawno – pod koniec XX wieku. Podobno nazwa wywodzi się od rozcięcia u dołu nogawic sukiennych spodni.
A skoro już o strojach mowa, płócienne portki z frędzlami u dołu Górale Kliszczaccy nazywali płócionkami. Inne spodnie były sukienne, z ozdobnym haftem wzdłuż rozcięcia zwanego właśnie „kliszczem”. Ponadto panowie nosili białą płócienną koszulę, czerwoną lubi niebieską kamizelkę z sukna i „guni” lub „górnicy” – wierzchniego okrycia.
Góralki Kliszczackie zakładały płócienne białe koszule, na nie ubierały sukienny gorset lub kaftan z długimi rękawkami. Spódnice były tkane, jednokolorowe lub farbowane techniką batiku na granatowo. W dni świąteczne przyodziewały białe zapaski z białym haftem. Podobnie jak w innych regionach górskich, i tu góralki zakładały kierpce. Z czasem zastąpiły je trzewikami.
Poznaj tańce ludowe z całej Polski
Pierwsze Kroki
Polka wskakiwana, polka weselna, polska od Budowa, polka suwana, siustana, z kropką, bez nogę czy polka-konik – choć nie są to tańce rodzime Kliszczaków, przywędrowały do tego regionu od sąsiadów i bardzo dobrze się tam zadomowiły. Najmłodszym znanym wśród Kliszczaków tańcem jest walczyk. Obok polek i walczyków można w regionie kliszczackim spotkać krakowiaki (od Krakowiaków Zachodnich” czy sztajerki.
- U Górali Kliszczackich występują proste „przyśpiewki” poprzedzające tańce, ale też pieśni pasterskie, kołysanki, weselne i towarzyszące innym obrzędom. – mówiła dr Majerczyk – Początkowo grywano głównie na dudach i skrzypcach. Z czasem instrumentarium wzbogaciło się drugie skrzypce – sekund. Z czasem pojawiły się heligonki. Obok Instrumentów muzycznych występują też pasterskie: fujarki, gwizdki, ręczne harmonijki.
Za udostępnienie zdjęcia dziękujemy Bibliotece i Ośrodkowi Animacji Kultury Gminy Budzów.
Za udostępnienie muzyki dziękujemy kapeli Trzebuńskie Kliszczaki.
***
Tytuł audycji: folkowy Poranek Dwójki
Opowiada: Dorota Majerczyk
Materiał: Piotr Dorosz
Data emisji: 25.02.2023
Godzina emisji: 8.50
