Wędrowny dziad: złoty król, wielki kapłan czy złodziejaszek?

Ostatnia aktualizacja: 01.03.2013 13:00
Jedni widzieli w nich kapłanów i czarowników, inni chytrych jak lisy oszustów. Teraz, w świecie rent i emerytur, już nie funkcjonują. A jaki naprawdę był kiedyś wędrowny dziad?
Audio
Wędrowny dziad: złoty król, wielki kapłan czy złodziejaszek?
Foto: flickr.com/licencja cc/użytkownik Library of Congress

- Żebracy to można powiedzieć drugi najstarszy zawód świata. Ale w naszym kręgu kulturowym najstarsze wzmianki o dziadach pochodzą z XVI-XVII wieku - opowiada Piotr Grochowski, autor książki "Dziady. Rzecz o wędrownych żebrakach i ich pieśniach".
Wędrowni śpiewacy w życiu społeczności wiejskiej byli pośrednikami między światem żywych i zmarłych. Modlili się, śpiewali pieśni, przynosili nowiny z dalekiego świata. Ale jednocześnie przez swoją obcość i tajemniczość wywoływali skrajne emocje.
- Zarówno zmarłych i jak żebraków nazywano dziadami. Ta zbieżność nazw nie jest przypadkowa. W święta zaduszne siadali obok cmentarzy, ludzie dawali im pieniądze, jedzenie w zamian za modlitwę za dusze - o dziadach-pielgrzymach opowiadał Piotr Grochowski w dwójkowych "Źródłach".
W kulturze miasta dziad funkcjonował już jako oszust, złodziejaszek, ktoś komu nie chce się pracować i próbuje wyrafinowanymi metodami naciągać ludzi, na przykład udając kalectwo, czy pobożność. Mieszkańcy opowiadali sobie, że żebracy mieli spotykać się na swoich własnych wiecach. Podobno byli wśród nich tacy, którzy ogłaszali się dziadowskimi królami.
Dziadowie pomału przestawali być łącznikiem ze światem zmarłych i zmieniali się w zwykłych żebraków. Zniknęli właściwie tuż po II wojnie światowej. W PRL-u miało nie być żebraków, więc usuwała ich z ulic policja.

Zobacz więcej na temat: kultura ludowa
Czytaj także

Tradycja ludowa a religia

Ostatnia aktualizacja: 25.09.2012 15:04
Czego możemy dowiedzieć się analizując pieśni nabożne i jak Sobór Watykański II zmienił ludową religijność.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Każdy muzykant miał powodzenie"

Ostatnia aktualizacja: 14.11.2012 14:48
14 listopada wręczono Nagrody im. Oskara Kolberga za "zasługi dla kultury ludowej". W Dwójce rozmawialiśmy z laureatami tego ważnego wyróżnienia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Folk jest prymitywny? Ludowe granie zagrożone? Muzycy dyskutują

Ostatnia aktualizacja: 27.12.2012 13:00
- Na wsi nikogo to nie interesuje. Tworzymy sobie środowiskową polemikę. Nigdy się nie spotkałem z tym na wsi, żeby kogokolwiek oczerniono, bo odważył się dopisać autorski ciąg dalszy do zasłyszanego tematu. Muzykantom to jest zupełnie obce - mówi jeden z gości dyskutujący w studiu o złym wpływie folku na muzykę ludową.
rozwiń zwiń