Józef był jedynie przewodnikiem po Lwowie jednego z zamachowców, który szukał sklepu z trucizną. Popularyzator historii Andrzej Sowa zwraca uwagę, że tajna policja z taką samą zaciętością likwidowała i zamachowców, i świadków.
Na procesie w Petersburgu Bronisław został skazany na śmierć. Wyrok zamieniono na 15 lat katorgi. Józef usłyszał wyrok pięciu lat zesłania na wschodniej Syberii.
Michał Bronowicki wyjaśnia, że na Syberii Józef uczył się życia. - Był taki epizod pierwszego zakochania. Piłsudski zakochał się w troszeczkę starszej od siebie dziewczynie - mówi historyk. Na zesłaniu kształtowały się również jego poglądy polityczne.
Józef - Naczelnik Państwa, dwukrotny premier, architekt odzyskania niepodległości jest doskonale znany Polakom. Jego brat Bronisław Piotr też jest znany, ale na Sachalinie.
Najpierw pracował fizycznie, potem uczył dzieci, potem pochłonęły go badania etnograficzne. Nosił nawet przydomek króla Ajnów, pracował w Muzeum Etnograficznym we Władywostoku, a do dziś przetrwały jego nagrania mowy Ajnów i Gilaków.
W 1907 roku wrócił do Polski, ale był nieszczęśliwy, bo na Syberii pozostawił rodzinę. Zmarł w 1918 roku. W tym samym czasie jego brat był najważniejszym polskim politykiem.
***
Tytuł audycji: Alfabet syberyjski
Przygotowali: Edyta Poźniak i Andrzej Sowa
Czyta: Henryk Szrubarz
Gość: Michał Bronowicki (Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku)
Data emisji: 31.08.2017
Godzina emisji: 15.43
Materiał został wyemitowany w paśmie "Ekspres Jedynki".
ag/kk