Józef Piłsudski w PolskieRadio.pl

Strzały na placu Grzybowskim. PPS rzuca zaborcy wyzwanie

13 listopada 1904 roku na placu Grzybowskim w Warszawie odbyła się zbrojna demonstracja PPS, w czasie której doszło do starć z rosyjską policją i wojskiem. Po obu stronach byli zabici i ranni. Wydarzenia te były pierwszym, od czasu powstania styczniowego, zbrojnym wystąpieniem polskiej organizacji przeciwko władzy carskiej.

Józef Piłsudski na nowo. Jaki jest obraz Marszałka?

Biografia Józefa Piłsudskiego niezmiennie budzi emocje. Mariusz Wołos, wybitny znawca dwudziestolecia międzywojennego, profesor Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie oraz Instytutu Historii PAN w Warszawie, w swojej najnowszej książce zatytułowanej "Józef Piłsudski. Rzecz o nieprzeciętności", umieszcza Piłsudskiego w kontekstach, bez których nie sposób zrozumieć jego sposobu myślenia i działania.

Scalanie kraju po zaborach. Od trzech światów do jednej Polski

„Z trzech odmiennych światów, z trzech państw, z trzech cywilizacji, z trzech różnych urządzeń społecznych, zrosło się jedno państwo, jeden naród. Zrosło się, ale szwami, które długo jeszcze się jątrzyć będą” — pisał Stefan Żeromski w Przedwiośniu. Te słowa doskonale oddają trudny proces, który rozpoczął się po 11 listopada 1918 roku — połączenia trzech zupełnie różnych części dawnej Rzeczpospolitej w jedno państwo polskie. O tym, jak wyglądało „zszywanie Polski”, opowiada dr Stefan Artymowski, kustosz Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.

Piłsudski zarządzał państwem poprzez nieformalny krąg władzy

Wraz z zakończeniem I wojny światowej domknął się proces powstawania fenomenu, który zaważył na losach II Rzeczpospolitej. W czasie, gdy Józef Piłsudski obejmował władzę w niepodległej Polsce, niemal ukształtowane było już środowisko ludzi, dla których stanowił on niepodważalny autorytet. Był dla nich Komendantem.

Niemcy na wschodzie. Mniej znany aspekt odzyskiwania przez Polskę niepodległości

Gdy 11 listopada 1918 roku Polska odzyskała niepodległość, na froncie wschodnim wciąż znajdowały się tysiące niemieckich żołnierzy. Ich obecność niosła ze sobą zagrożenie dla młodego państwa polskiego, a na terenach, które okupowali, dochodziło do krwawych walk z polskimi patriotami. Jednocześnie niespiesznie ewakuowane oddziały niemieckie tworzyły strefę buforową, która przez kilka miesięcy oddzielała Polskę od bolszewickiej Rosji. Tak czy inaczej niektóre polskie miasta musiały czekać na niepodległość nawet pół roku dłużej. Zobacz więcej na temat: HISTORIA historia Polski I wojna światowa II Rzeczpospolita 11 listopada odzyskanie niepodległości wojna polsko-bolszewicka

Walka, miłość i poświęcenie. Przedwojenne kino patriotyczne

- Filmy patriotyczne zaczęto produkować już od 1919 roku. Szczególnie popularny był wówczas temat I wojny światowej - mówił krytyk filmowy Michał Pieńkowski w Polskim Radiu. - Zawsze na pierwszym planie był wątek romansowy, bo wiadomo, że bez wątków miłosnych to filmów w ogóle wtedy nie mogło być - dodał.

Nie Saski a Piłsudskiego. Zmiana nazwy placu skłóciła PPS

Wniosek o zmianę nazwy głównego placu stolicy, który od trzech lat - w związku z utworzeniem Grobu Nieznanego Żołnierza - był miejscem celebrowania świąt narodowych, doprowadził do ostatecznego rozłamu w klubie radnych Polskiej Partii Socjalistycznej. Wydarzenia z 8 listopada 1928 roku stanowią też kamień milowy w krzepnięciu władzy sanacyjnej i kształtowaniu się kultu Marszałka.

Bronisław Piłsudski. Brat Marszałka na Dalekim Wschodzie

- Na Sachalinie Bronisław Piłsudski jest znacznie bardziej znany niż w Polsce. Jest uważany za bohatera narodowego - mówił na antenie Polskiego Radia Józef Żytek. Dzięki działaniom Piłsudskiego wiemy, jak brzmiał język Ajnów. Badacz urodził się 2 listopada 1866 roku.

Proces brzeski. "Uderzenie w ład demokratyczny"

- Piłsudski, mając alternatywę: demokracja lub zagrożenie niepodległości, którym mogło skutkować to, co się działo w Polsce, wybrał uderzenie w ład demokratyczny. Nie ulega wątpliwości, że aresztowanie, proces i traktowanie więźniów odbiegało od standardów demokratycznych – oceniał na antenie Polskiego Radia historyk, prof. Rafał Habielski.

Witold Jodko-Narkiewicz. Niepodległościowy socjalista, bliski współpracownik Piłsudskiego

Był jednym z twórców Polskiej Partii Socjalistycznej, bliskim współpracownikiem Józefa Piłsudskiego i współtwórcą Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych. O tym, jak istotna dla sprawy odzyskania niepodległości była ta dziś mało znana dziś postać, świadczy chociażby to, że był jednym z czterech polskich sygnatariuszy traktatu wersalskiego.

Józef Piłsudski

Strzały na placu Grzybowskim. PPS rzuca zaborcy wyzwanie

Józef Piłsudski na nowo. Jaki jest obraz Marszałka?

POLSKIE RADIO 24 Niepodległość i II Rzeczpospolita. "Spór o to, kto jest Polakiem"

Scalanie kraju po zaborach. Od trzech światów do jednej Polski

Dlaczego 11 listopada obchodzimy Święto Niepodległości?

Pochody, konfetti i kłótnie. Święto Niepodległości w II RP

11 listopada 1918 roku na łamach gazet z epoki

Piłsudski zarządzał państwem poprzez nieformalny krąg władzy

Niemcy na wschodzie. Mniej znany aspekt odzyskiwania przez Polskę niepodległości

Walka, miłość i poświęcenie. Przedwojenne kino patriotyczne

Nie Saski a Piłsudskiego. Zmiana nazwy placu skłóciła PPS

Rząd lubelski. Pierwszy polski rząd po 123 latach zaborów

Bronisław Piłsudski. Brat Marszałka na Dalekim Wschodzie

Ignacy Daszyński. Błędny rycerz polskiego parlamentaryzmu

Proces brzeski. "Uderzenie w ład demokratyczny"

Witold Jodko-Narkiewicz. Niepodległościowy socjalista, bliski współpracownik Piłsudskiego

Polska Organizacja Wojskowa. Gwardia Józefa Piłsudskiego

Matka niepodległości: jak Maria Piłsudska przyczyniła się do kariery przyszłego marszałka Polski