Anders

Buzułuk (1941-1942)

Ostatnia aktualizacja: 27.04.2016 07:00
Miasto położone w europejskiej części Rosji nad rzeką Samarą. W latach 1941–1942 mieściła się tu siedziba dowództwa i sztabu formującej się w ZSRR Armii Polskiej gen. Władysława Andersa.
Audio
  • - O tworzeniu polskiej armii w ZSRR dowiedziałem się podczas pobytu w gułagu w Workucie - wspominał Maksymilian Baranowski. Audycja Jerzego Swalskiego. (PR, 23.12.1994)
Wizyta Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego w Armii Polskiej w ZSRR. Buzułuk, 11.12.1941
Wizyta Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego w Armii Polskiej w ZSRR. Buzułuk, 11.12.1941Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Na mocy układu Sikorski-Majski polska ludność cywilna aresztowana i deportowana w głąb Rosji oraz polscy wojskowi mieli zostać objęci natychmiastową amnestią. 12 sierpnia 1941 Politbiuro Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, najwyższy organ decyzyjny, postanowiło: "zgodnie z dekretem Rady Najwyższej ZSRR z dnia 12 sierpnia 1941 roku ogłasza się amnestię dla obywateli polskich uwięzionych na terytorium ZSRR".

Przebywający w więzieniach i obozach pracy przymusowej, mogli dostać dokumenty zezwalające na opuszczenie rejonu, w którym ich uwięziono. Setki tysięcy mężczyzn, kobiet i dzieci wyruszyło - z Syberii, spod koła podbiegunowego, z gór Ałtaju - w kierunku południowego zachodu na poszukiwanie punktów rekrutacyjnych, w których zbierać się mieli ochotnicy do polskiego wojska.

Przez pierwszych kilka dni siedzibą dowództwa była ambasada RP w Moskwie. Miasto jednak zagrożone było atakiem Niemców. 22 sierpnia 1941 gen. Władysław Anders został oficjalnie poinformowany o wyznaczonych miejscach stacjonowania Armii Polskiej. Sztab miał się znajdować w Buzułuku, 5. Dywizja Piechoty w Tatiszczewie, a 6. Dywizja i pułk zapasowy w Tockoje.

Miejscowości Buzułuk i Tockoje znajdują się w obwodzie orenburskim. Zimą temperatura spada tu do -50 stopni Celsjusza. Oddalone są od siebie o 40 km. Tockoje wyznaczono na siedzibę ośrodka rekrutacyjnego. Ci, którzy docierali do punktów polskiej armii, byli wycieńczeni chorobami i głodem. Wiele tysięcy osób zmarło w drodze z łagrów.

25 listopada 1941 Armia Polska w ZSRR liczyła blisko 41 tys. żołnierzy. Na początku 1942 roku składała się z sześciu dywizji, z których tylko jedna była w pełni wyposażona i uzbrojona – gotowa do walki.

[Dane pochodzą z książki Harvey'a Sarnera "Generał Anders i żołnierze II Korpusu Polskiego", Zysk i S-ka, 1997]

Ten artykuł nie ma jeszcze komentarzy, możesz być pierwszy!
aby dodać komentarz
brak