Stanisław Pyjas

Stanisław Pyjas (PAP/Jacek Bednarczyk), Franciszek Bartoszek (Wikimedia Commons/dp)

Foto: PAP/Jacek Bednarczyk; Wikimedia Commons/dp

Stanisław Pyjas

Student Uniwersytetu Jagiellońskiego, działacz opozycyjny w PRL. W latach 1976–1977 współpracował z Komitetem Obrony Robotników. Był obserwowany przez Służbę Bezpieczeństwa. Zginął w tajemniczych okolicznościach na kilka dni przed krakowskimi juwenaliami w maju 1977 roku. PRL-owska prokuratura umorzyła śledztwo. Tuż po śmierci Pyjasa KOR wydał komunikat informujący o tej tragedii i obarczający winą aparat bezpieczeństwa. W proteście studenci krakowscy podjęli bojkot juwenaliów. Pogrzeb Pyjasa zgromadził tłumy.

Franciszek Bartoszek

W okresie międzywojennym pracownik Muzeum Narodowego w Warszawie. W czasie studiów związał się z ruchem lewicowym. Współpracował ze Związkiem Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej "Życie". Była to organizacja akademicka ściśle współpracująca z konspiracyjną Komunistyczną Partią Polski. W 1939 roku wyjechał na ziemie zajęte przez ZSRR. W 1941 roku nawiązał kontakt z komunistycznym Związkiem Walki Wyzwoleńczej. W 1942 roku wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej oraz Gwardii Ludowej. W marcu 1943 roku został dowódcą grupy specjalnej Gwardii Ludowej. Zginął w maju 1943 roku podczas akcji zbrojnej.