15 marca 1765 roku król Stanisław August Poniatowski założył Szkołę Rycerską w Warszawie.
Na czele pierwszej świeckiej szkoły Rzeczpospolitej stanął Adam Kazimierz Czartoryski. Mieściła się w przebudowanym Pałacu Kazimierzowskim. Kuzyn króla z pasją zajął się organizowaniem nowej placówki. Sprowadzał wybitnych nauczycieli i doświadczonych oficerów z kraju i z zagranicy. Zadbał o przetłumaczenie podręczników, skompletowanie biblioteki, a sam ułożył katechizm kadecki, w którym zarysował ideał absolwenta.
Pisał: "Powinien Ojczyznę swoją kochać, a jej dobro nade wszystko i sposobić się do tego, aby mógł poświęcić się na jej usługi, powinien być cnotliwy, pełen uszanowania dla zwierzchności, dobroczynności i afektu dla równych, względu dla niższych".
05:08 szkoła rycerska___2288_01_iv_tr_0-0_1126418460c9f70e[00].mp3 Szkoła Rycerska - audycja Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika polska". (PR, 02.06.2001)
Duży nacisk położono w Szkole Rycerskiej na patriotyczne wychowanie i wiedzę ogólną. Za cel stawiano sobie przygotowanie przyszłych kadr wojskowych i cywilnych w myśl idei: "edukacja społeczeństwa poprzez edukację jednostki".
Szkoła Rycerska działała do 30 listopada 1794. Zamknięto ją po upadku insurekcji kościuszkowskiej. Do tego czasu wychowała ok. 650 kadetów, w tym chociażby Tadeusza Kościuszkę, Józefa Orłowskiego czy Juliana Ursyna Niemcewicza.
mjm