W naukach technicznych czy przyrodniczych w cesarstwie rosyjskim, a także pod zaborem austriackim, Polacy - a szczególnie Polki - nie mogli rozwijać swych umiejętności. - Maria Skłodowska nie miała więc innego wyboru, jak wyjazd za granicę. Zdradą z jej strony byłoby odcięcie się od polskości i od ukochanej Warszawy. A tak nie było. Maria Skłodowska-Curie podtrzymywała zarówno związki emocjonalne z Polską, jak i naukowe. Jeden z jej pierwszych tekstów został wydrukowany w Krakowie w roku 1900 przez Akademię Umiejętności. Polka została wybrana do tej Akademii, jako honorowy członek, tuż po jej pierwszych odkryciach, podczas gdy francuska Akademia Nauk odrzuciła jej kandydaturę - wyjaśniał prof. Andrzej Nowak.
Jak syn organisty, który zdał egzamin czeladniczy na krawca, był aktorem, dozorcą, robotnikiem kolejowym, chciał też zostać księdzem - stał się noblistą? - Władysław Reymont z niejednego pieca chleb jadł i to wszystko miało ogromny wpływ na charakter jego twórczości, na jego największe osiągnięcia. Miał wiedzę o życiu wyniesioną z życia, nie zza biurka - tłumaczył prof. Nowak.
prof. Andrzej Nowak To, że Reymont miał w sobie tyle siły, żeby pisać z taką pasją, wchodząc w kolejne tematy, to też świadczy o niezwykłym jego talencie. Podziwiali go i gotowi byli w nim uznać pierwszeństwo tacy pisarze, jak choćby starsza od Reymonta, uznana wtedy szeroko, Eliza Orzeszkowa
Prof. Andrzej Nowak mówił też o przyjaźni Marii Skłodowskiej-Curie z Ignacym Paderewskim, o jej konspiracyjnej działalności w Uniwersytecie Latającym w Warszawie, o kłopotach, jakie miała w związku ze swym drugim imieniem - Salomea. Gość Jedynki opowiadał również o trudnych latach Władysława Reymonta, jego próbie wstąpienia do klasztoru paulinów na Jasnej Górze, o tym, jak powstawała "Ziemia obiecana" i epopeja "Chłopi", za którą w 1924 roku odebrał Nagrodę Nobla. Więcej w nagraniu audycji.
***
Tytuł audycji: Historia żywa
Prowadzi: Dorota Truszczak
Gość: profesor Andrzej Nowak (historyk, publicysta, sowietolog, członek Narodowej Rady Rozwoju)
Data emisji: 1.04.2017
Godzina emisji: 14.10
ab/jp
