Trzynaste stulecie było dla Europy czasem przełomowym: czasem kulturowego, intelektualnego i duchowego fermentu, nowego sposobu myślenia i opisywania świata, nowych typów duchowości, nowych zakonów (a także herezji), czasem krucjat i spotkania z Orientem. To epoka świętych Franciszka i Dominika, Tomasza z Akwinu, Dantego i Giotta. Można powiedzieć, że Europa do XIII wieku i Europa po tym stuleciu to dwa różne światy. Przemiany, których zarzewia tliły się z pewnością już od jakiegoś czasu, dotyczyły wielu dziedzin życia – sposobu myślenia, postrzegania świata, opisywania rzeczywistości (bezpośrednio doświadczalnej oraz ujmowanej teoretycznie). "Duch czasów" dotknął form religijności, języka, nauki i techniki, a efekty niektórych zapoczątkowanych wówczas procesów trwają w różnych formach do dzisiaj.
W epoce tej muzyka staje się przedmiotem dociekań, badań i spekulacji. Na powstających właśnie uniwersytetach jest elementem scholastycznego nauczania, wchodząc w skład quadrivium. Z dziedziny ars – sztuki, czy raczej rzemiosła, muzyka przechodzi w obszar nauki – scientia.
Wyprawy krzyżowe, których główną ideą było odzyskanie Ziemi Świętej dla chrześcijańskiej wspólnoty cywilizacyjnej, doprowadziły do spotkania europejskiego Zachodu z Orientem; do spotkania z wyrafinowaną i mającą za sobą już kilkaset lat rozwoju muzułmańską kulturą i nauką. Frankowie i ich sojusznicy przywieźli z tych wypraw nie tylko muzyczne instrumenty i wzory poetyckich form, ale również przełożone na arabski język dzieła starogreckich filozofów i naukowców. Poznali Arystotelesa. Opierając się na arystotelejskim sposobie myślenia, przyswajając intelektualne narzędzie analizy, poznając sposób ujmowania rzeczywistości w kategorie i definicje, święty Tomasz pisze swoją Teologiczną Summę, Wincenty z Beauvais Encyklopedię, a Hieronim z Moraw, w duchu swojego konfratra Akwinaty – Traktat o muzyce.
Dzisiejsi współbracia Tomasza i Hieronima – ich duchowi i intelektualni spadkobiercy – dominikanie towarzyszą festiwalowi od początku jego istnienia w Jarosławiu. Współtworzą i inspirują wiele naszych poczynań. W tym roku, w przededniu jubileuszu 800-lecia swojego zakonu, przedstawią muzyczne aspekty dominikańskiej tradycji, sięgając do archiwalnych źródeł i bieżącej praktyki liturgicznej.
***
mat. prasowe/mc/bch
