Jeszcze przed II wojną światową muzykantów Żydów było na wsiach wielu i, wbrew temu, co może się wydawać, nie grali oni bynajmniej tylko na weselach i zabawach żydowskich.
Z równym powodzeniem i równie aktywnie żydowscy muzykanci obsługiwali wszelkie rozrywkowe okoliczności wśród ludności polskiej. Mało tego – wielu legendarnych, kultowych, uważanych dziś za wybitnych muzykantów (najczęściej z pokolenia już niemal w całości nieżyjącego) było uczniami żydowskich muzyków! A ci uczyli ich nie tylko tańców żydowskich, ale również dobrze znanych polskich mazurków! PRZECZYTAJ WIĘCEJ: Kolberg po żydowsku
Jeśli idzie o Żydów, to wieś miała wiele za uszami. Możemy mówić, jak wielu uratowaliśmy. Ale nie wolno zapomnieć, jak wielu zamordowaliśmy. Chciałbym pokazać, jak wiele przez to straciliśmy. Mówił Andrzej Bieńkowski, przedstawiając tajemnicę wkładu Żydów w polską muzykę tradycyjną. Był on niemały. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że liczni, wręcz ikoniczni muzykanci starszego pokolenia, urodzeni w pierwszych dekadach wieku XX, to uczniowie znamienitych muzykantów żydowskich. PRZECZYTAJ WIĘCEJ: Żydowskie ślady w polskiej muzyce tradycyjnej
Muzyczne tradycje Żydów Aszkenazyjskich wg Marii Baliszewskiej
Jeśli chodzi o muzykę wykonywaną w synagodze, sprawa jest bardziej jednoznaczna. Ale już muzyka klezmerska jest wykonywana przez osoby niemające żydowskich korzeni, z drugiej strony ta wykonywana przez Żydów, np. amerykańskich, nie brzmi jak klezmerska. Przytoczę najbardziej pojemną definicję: Do muzyki żydowskiej należą utwory skomponowane przez artystów żydowskiego pochodzenia, ale i przez nie-Żydów, które swoim językiem muzycznym czy tekstem lub przesłaniem są silnie zakorzenione w muzyce żydowskiej. Mogę sparafrazować odpowiedź Moshe Rosmanna, spytanego o to, jak żydowska jest żydowska historia: Muzyka żydowska jest tak żydowska, jak Żydzi oraz badacze jej na to pozwolą. Mówi prof. Bożena Muszkalskaw rozmowie z Marią Baliszewską.
***
Tytuł audycji: Źródła
Prowadził: Andrzej Bieńkowski
Data emisji: 23.04.2024
Godzina emisji: 15.15
