Czekolada. Słodko-gorzka historia

Smakowicie i tanecznie z Buenos Aires przez Hawanę do Polski

W słowie czekolada nadal brzmią nuty starożytnego języka nahuatl, w którym mówiono na nią xocolatl. I ślady tej dawnej nazwy brzmią we wszystkich językach świata, bo nikt nie wymyślił nic lepszego niż czekolada, chocolate, cioccolato, schokolade.

Oryginalnie jej nazwa oznaczała gorzką wodę, bo też znana w przedkolumbijskim Meksyku czekolada była gorzka i czerwona. Otaczano ją boską czcią. Czekoladowe ziarna były walutą i ponoć właśnie liczeniu mnóstwa ziaren kakaowca Majowie zawdzięczają umiejętności, które pozwoliły im operować na wielkich liczbach i stworzyć kalendarz. Zakochali się w niej Europejczycy. Dodali do niej mleka, wanilii, cukru, miodu i mleka.

Posłuchaj

51:40

Czekoladowa podróż przez świat (Podróże ze smakiem/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Ta smakowita kompozycja miała taki czar, że czekoladę eleganckie damy w Meksyku pijały nawet podczas mszy świętej. Biskup Bernard de Salazar z Chiapas, który temu obyczajowi starał się przeciwstawić, został otruty, ponoć czekoladą ze śmiercionośnym dodatkiem. Sprawa "grzesznego napoju" trafiła aż do Watykanu. Papież Pius V próbował czekolady prawdopodobnie w tradycyjnej wersji meksykańskiej i stwierdził, że coś tak niesmacznego można pić nawet w piątki i podczas postu. Dopiero w XIX wieku czekolada doczekała się smakowitej formy stałej, czyli tabliczki.

W tajemniczy świat przedkolumbijskiej czekolady wprowadza nas Katarzyna Lewicka, przewodniczka po Meksyku, cukiernik i znawca czekolady. Dawid Makurat radzi, jak czekoladę wybierać i na co zwracać uwagę, a Waldemar Sulisz, dyrektor Europejskiego Festiwalu Smaku, zdradza, czego o tajnikach czekolady dowiedział się od kucharza króla Belgii.

Słodka i jedwabista, gorzka i wyrazista pasuje doskonale nie tylko do deserów, ale także do mięs, a nawet owoców morza. W audycji niezwykłe czekoladowe historie i przepisy. A także piosenki inspirowane czekoladą.

***

PRZEPIS

Mole poblano

250g suszonej chili mulat

350g suszonej chili pasilla

350g suszonej chili ancho

150g smalcu

3 ząbki czosnku

2 średnie posiekane cebule

2 czerstwe tortille i 1 czerstwa bułka (wielkości kajzerki)

60g rodzynek

125g migdałów

6 łyżek pestek dyni

125g sezamu

1 gwiazdka anyżu (lub pół łyżeczki zmielonego)

3-4 goździki

1 laska cynamonu

1 łyżeczka nasion kolendry (lub garść świeżych liści)

tabliczka gorzkiej czekolady (minimum 80%) lub 3 łyżki ciemnego kakao.

150g obranych ze skórki posiekanych pomidorów

sól, pieprz  i cukier do smaku

pokrojony na kawałki indyk lub kurczak (mogą być filety)

Kurczaka lub indyka ugotować w warzywnym bulionie. Z papryczek chili wyjąć pestki. Smalec rozpuścić w garnku. Do gorącego włożyć papryczki – poczekać aż nieco zmiękną. Papryczki przełożyć do garnka z wodą i gotować do miękkości. Na smalcu z papryczek usmażyć cebulę i czosnek. Migdały, pestki dyni, połowę sezamu oraz przyprawy zmielić, czekoladę zetrzeć na tarce. Sypkie składniki oraz pomidory dodać do smażenia. Rodzynki namoczyć. Miękkie chili wraz z rodzynkami trzeć w molcajete na gładką masę (można zmiksować). Dodać do smażenia. Wszystko razem smażyć chwilę, tak by składniki się połączyły, ale nie przypaliły, a następnie dolać bulion z gotowania indyka. Doprawić solą cukrem i pieprzem. Gotować ok. 20-30 minut – aż sos zgęstnieje. Do sosu włożyć kawałki drobiu i razem gotować ok. 5 minut. Podawać posypane resztą nasion sezamu. Najlepsze jest takie danie pozostawione do wystygnięcia i odgrzane ponownie. Wówczas smaki przenikają się wzajemnie. Rada: Przed zmieleniem migdały, pestki dyni, kolendrę, sezam można uprażyć na suchej patelni.

***

Tytuł audycji: Podróże ze smakiem
Prowadzi: Anna Kwiatkowska 
Data emisji: 31.01.2021
Godzina emisji: 12.06