Słuchowiska nagrywane w teatrze radiowym prezentowane są często w cyklach tematycznych, m.in.: Teatr Polskiego Radia, Studio Klasyczne, Studio Współczesne, Niedzielny Teatr Popołudniowy, Klub 60-ciu, Scena Narodowa, Teatr Staropolski, Pół Wieku Teatru Polskiego Radia, Teatr Klasyki dla Młodzieży, Radio Dzieciom. Teatr radiowy stworzył ponadto cieszące się ogromną popularnością cykliczne audycje: Teatr Eterek Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego (1948-1958), Teatr Poezji (od 1955 r.), Teatrzyk Zielone Oko (od 1967 r. do lat 90.), Radiowy Teatr Kameleon, Teatr Sensacji, a także powieści radiowe w odcinkach m.in. Matysiakowie (od 1956 r.) i W Jezioranach (od 1960 r.), które stanowią fenomen na tle radiofonii światowych i są emitowane do dziś.
Po roku 1989 z Teatrem Polskiego Radia na stałe związała się grupa absolwentów Wydziału Radia i Telewizji UŚ w Katowicach, m.in. Janusz Kukuła (obecny dyrektor i reżyser główny Teatru PR), Jan Warenycia, Waldemar Modestowicz, Henryk Rozen, Sławomir Olejniczak, Marek Kulesza, Dobrosława Bałazy.
Matysiakowie
TU MOŻESZ POSŁUCHAĆ SŁUCHOWISKA MATYSIAKOWIE
15 grudnia 1956 r. o godz. 20.35 na antenie Programu Drugiego Polskiego Radia wyemitowano pierwszy odcinek powieści radiowej „Matysiakowie”. Jej twórcami byli wspaniali radiowcy i dramaturdzy: Jerzy Janicki, Stanisław Stampf’l, Władysław Żesławski i Stanisław Ziembicki.
W 1960 r. do zespołu autorów dołączyła Dżennet Połtorzycka-Stampf’l. Przez jakiś czas z zespołem autorów współpracowali również Janusz Domagalik i Jerzy Ofierski. Obecnie autorami scenariusza i dialogów są Dżennet Połtorzycka-Stampf’l, Janusz Adam Dziewiątkowski, Hanna Bielawska-Adamik i Adam Bauman. Pierwszym reżyserem „Matysiaków” był Zdzisław Nardelli, potem Stanisława Grotowska, a od 2009 roku – Waldemar Modestowicz.
"Tyrmand. Pisarz o białych oczach". Czyta Łukasz Lewandowski
W powieści wystąpiło (stale i gościnnie) blisko 400 znakomitych polskich aktorów dramatycznych i estradowych, m.in.: Stanisława Perzanowska, Jan Ciecierski, Tadeusz Janczar, Stefan Friedmann, Danuta Szaflarska, Janina Serdyńska, Tadeusz Fijewski, Wanda Łuczycka, Tadeusz Łomnicki, Stanisław Jaworski, Jerzy Michotek, Ryszard Barycz. Obecnie z powieścią związani są artyści reprezentujący kilka pokoleń aktorskich m.in.: Ludmiła Łączyńska (laureatka Splendora Splendorów w 2010 r.), Aleksandra Karzyńska, Ewa Kania, Andrzej Gawroński, Andrzej Blumenfeld, Tomasz Marzecki, Stanisława Celińska, Emilia Krakowska, Marek Siudym, Bożena Dykiel, Joanna Jędryka, Ewa Konstancja Bułhak, Elisabeth Duda, Marcin Hycnar i inni.
Ich głosy i interpretacja roli przyczyniły się do tego, że legenda warszawskiej rodziny przetrwała, przekazywana z pokolenia na pokolenie. Bez ich talentu i zaangażowania nie byłoby Matysiaków. Od samego początku powieść cieszyła się ogromnym powodzeniem wśród słuchaczy. Świadczy o tym bogata korespondencja nadesłana do Polskiego Radia – w sumie ponad 2 mln listów i kartek okolicznościowych. Jeszcze w roku 1972 „Matysiaków” regularnie słuchało około 4 mln Polaków. Powieści radiowej zawdzięcza Warszawa ważne inicjatywy: odnaleziony pomnik Ignacego Paderewskiego znalazł swoje miejsce w Parku Ujazdowskim, Józef Matysiak przyczynił się do renowacji i powrotu Syrenki Warszawskiej na dawne jej miejsce nad Wisłą, na Krakowskim Przedmieściu stanął pomnik Bolesława Prusa.
Ukoronowaniem popularności „Matysiaków” stał się jednak wybudowany ze składek radiosłuchaczy Dom Rencisty im. Matysiaków na Saskiej Kępie. W tym roku placówka ta obchodzi 45-lecie swojego istnienia. 16 grudnia 2010 r. Rada m.st. Warszawy uchwaliła nazwę Skwer im. Radiowej Rodziny Matysiaków na warszawskim Powiślu. W sumie, w latach 1956-2015, Polskie Radio wyemitowało ponad 3000 półgodzinnych odcinków tej audycji, cieszącej się nadal popularnością i sympatią słuchaczy, a „Matysiakowie” stali się najdłuższą powieścią w historii światowej radiofonii. W tym roku powieść obchodzić będzie jubileusz 60-lecia. Jest drugą po „Kronice sportowej” najdłużej emitowaną audycją w Polskim Radiu.
Na planie "Matysiaków"
W Jezioranach
TU MOŻESZ POSŁUCHAĆ SŁUCHOWISKA W JEZIORANACH
Powieść radiowa " W Jezioranach" pojawiła się na antenie I Programu PR 29 maja 1960 roku. Miała być wiejskim odpowiednikiem bardzo popularnych „Matysiaków”. Głównymi bohaterami była rodzina Jabłońskich mieszkająca w części Jezioran, zwanej Trojaki. Pojawiła się także cała galeria związanych z Jabłońskimi postaci: krewni, sąsiedzi, nauczyciele, lekarze, administracja, ochotnicza straż pożarna. Nowa powieść szybko zyskała popularność, redakcja po każdym odcinku otrzymywała stosy listów. Gdy "Dziennik Ludowy" zaczął drukowanie odcinków powieści, masowo zaczęły powstawać Kluby Przyjaciół Jezioran. W czasie stanu wojennego na półtora roku - od grudnia 1981 do maja 1983 - autorzy w porozumieniu z aktorami zawiesili realizację audycji. Powieść radiowa „W Jezioranach” podobnie jak „Matysiakowie” była realizowana w konwencji vérité - okienka, przez które zaglądamy na pół godziny w czyjeś prawdziwe życie. Wymagało to od autorów zachowania jedności miejsca, czasu i akcji.
Pierwszy zespół autorski tworzyli Zofia Posmysz-Piasecka, Władysław Milczarek i Andrzej Mularczyk, który kierował zespołem autorskim przez ponad 50 lat. Przez wiele lat współautorem powieści był Andrzej Bartosz. Obecnie zespół autorski tworzą: Teresa Lubkiewicz-Urbanowicz, Katarzyna Ciesielska-Ławrynowicz i Marek Ławrynowicz.
Scena Teatralna Trójki
Przed mikrofonem wystąpiło blisko 200 aktorów, wśród których było wiele słynnych nazwisk. Wielu z nich już odeszło, a wraz z nimi grane przez nich postacie: Kazimierz Opaliński (dziadek Mateusz), Maria Żabczyńska (Aniela Jabłońska), Janusz Kłosiński (stryj Józef Jabłoński) Zygmunt Kęstowicz (Stefan Jabłoński), Bogumił Kłodkowski (Edek Jabłoński), Halina Głuszkówna (Wanda Jabłońska), Jan Matyjaszkiewicz (Heniek Wilczewski), Gustaw Lutkiewicz (Polikarp Lepieszko), Marek Frąckowiak (Wiesław Sroka), Krzysztof Kołbasiuk (Zbigniew Półtorak), Maria Garbowska-Kierczyńska (Teresa Borkowa), Tomasz Zaliwski (Mikołaj Żarczyński), Janusz Paluszkiewicz (listonosz Wiktor Kania), nieoceniona inspicjentka i odtwórczyni różnych ról epizodycznych, Maria Chludzińska i wielu innych.
Dziś możemy słuchać „W Jezioranach” głosów wielu znakomitych aktorów: Franciszka Pieczki, Danuty Stenki, Henryka Talara, Cezarego Kwiecińskiego, Andrzeja Zaorskiego, Elżbiety Gaertner, Joanny Sobieskiej, Artura Barcisia, Teresy Lipowskiej, Katarzyny Dąbrowskiej, Marty Chodorowskiej, Joanny Jeżewskiej, Stanisława Brudnego, Marcina Trońskiego, Rafała Zawieruchy, Jarosława Gajewskiego, Grzegorza Wonsa i wielu innych. W Teatrze Polskiego Radia realizowało tę powieść-rzekę wielu reżyserów i realizatorów akustycznych (Bronisław Dardziński, Wiesław Opałek, Wojciech Maciejewski, Andrzej Pruski). Obecnie reżyserem jest Jan Warenycia, realizatorem akustycznym Maria Olszewska.
Mimo prawie 60 lat obecności na antenie I Programu PR perypetie i dramaty mieszkańców Jezioran nadal budzą żywe emocje. Wierność słuchaczy i ich emocjonalne reakcje na dramaty i komediowe sytuacje z udziałem bohaterów dowodzą, że twórcom powieści udało się powołać do życia wielką rodzinę radiosłuchaczy. Trwałe miejsce powieści radiowej na antenie dowodzi, że radio publiczne docenia tę formę kontaktu z odbiorcami.
Elżbieta Gaertner, Janusz Kłosiński, Maria Chludzińska, Wiesława Mazurkiewicz. W głębi Jan Matyjaszkiewicz
POSŁUCHAJ INNYCH SŁUCHOWISK EMITOWANYCH NA ANTENIE PROGRAMU 1
Polskie słuchowiska zdobywają prestiżowe nagrody na międzynarodowych festiwalach sztuki radiowej i telewizyjnej Prix Italia, Prix Europa, Prix Futura, Prix Marulić, Prix Ex Aequo, Ostankino Prize.
