Grzegorz Jankowski: Gościem środowych Sygnałów Dnia jest pan Tadeusz Kościński, minister finansów. Witam pana serdecznie. Panie ministrze, dla tych, których denerwuje inflacja w tej chwili i dla tych, którzy spłacają kredyty, dzisiaj Rada Polityki Pieniężnej ma podjąć decyzję o ewentualnym podniesieniu stóp procentowych. Jakiej decyzji pan się spodziewa?
To jest rzecz ciekawa, bo już mamy dwa miesiące z rzędu, gdzie praktycznie NBP czy Narodowy Bank Polski podwyższył stopy procentowe, więc będzie ciekawe, czy tutaj będzie z jakąś litością dla nas na święta i poczeka jeszcze jeden miesiąc i zobaczy, jaki efekt tych podwyżek jest, czy podwyższy te stawki. Więc tutaj na dwoje babka wróży na dzień dzisiejszy.
A czy podniesienie stóp procentowych uderzy w inflację i spowoduje, że ona będzie mniejsza w ciągu najbliższych miesięcy? Jak to wygląda?
To nie... to jest tak, bo inflacja to mamy czynniki zewnętrzne, zagraniczne,czy jak wiemy, że to cena energii czy cena ropy, podaż czy popyt czy się rozjeżdżają. Tak samo mamy te czynniki te wtórne, te już krajowe. I naprawdę podwyżka stóp procentowych przez NBP ma wpływ na ten wtórny, krajowy poziom inflacji, gdzie tu też bierze tam dobre dwa, trzy, cztery miesiące, żeby mieć jakiś efekt, bo to największy efekt ma na kredyty, jakie wszyscy sobie czy zainteresowani biorą. I to może (...) na dwa, trzy miesiące, nim te kredyty będą droższe i w tym momencie może to schłodzić popyt, a zatem zacznie schładzać inflację. Więc to zależy... To dość długoterminowe takie działanie, to nie jest tak, że przez noc coś się zmieni.
To czekamy na decyzję Rady Polityki Pieniężnej. Przypomnę, to już dzisiaj. A teraz, drodzy słuchacze, dajcie głośniej, szczególnie ci, którzy piją alkohol i palą papierosy – wyższa akcyza na alkohol i papierosy. Od kiedy i jak wysoko, panie ministrze?
Tak, akcyza będzie podwyższona od 1 stycznia 2022, więc za niecały miesiąc. Spodziewamy się, że na na butelce wódki tam czterdziestoprocentowej to będzie gdzieś około 1,50 zł więcej z tego powodu. A na butelce wina to około 16 gr na butelce, na butelce piwa czy puszce piwa to gdzieś około 6 gr, paczka papierosów wzrośnie z... w cenie około 30 gr, a wyroby nowatorskie to gdzieś około złotówkę. Więc to są podwyżki znaczące, ale nie takie, jak niektórzy tam podają w mediach, że za butelkę będziemy płacić 50 zł, to z naszym kalkulacji wychodzi, że w 2027, więc za 6 lat to będzie butelka wódki kosztowała około 28 zł, więc bez przesady.
Te wybory nowatorskie to są podgrzewacze, tak? Jeżeli chodzi o tytoń.
Tak, dokładnie.
Dobrze, to panie ministrze, to pytanie takie, bo większość Polaków ma takie oto poczucie, że paląc papierosy i pijąc alkohol, przykładają się znacznie do budżetu państwa. Jaki udział w budżecie państwa pochodzą z podatków od alkoholu i od papierosów?
W tym roku od stycznia do końca października to było gdzieś około 7% budżetu właśnie wpływy właśnie z akcyzy z tego powodu.
Siedem procent. A można to powiedzieć w złotówkach, ile to jest, w liczbach bezwzględnych?
10% to będzie gdzieś około 40 miliardów, więc to gdzieś około trzydzieści parę miliardów.
Czyli pijąc i paląc, wpłacamy do budżetu takie pieniądze, że wystarczą na przykład na cały program 500+ w skali roku, dobrze mówię?
No, niech pan redaktor nie będzie taki jeszcze pozytywny, bo jeszcze mamy drugą stronę, bo jest jakiś koszt społeczny, jak pijemy więcej i palimy więcej, więc nie zachęcajmy, żeby społeczeństwo więcej piło i paliło, bo to...
Tak, to prawda, jasne...
...netto na pewno pójdziemy do tyłu, to bardzo tragiczne, więc odradzam.
Zgadzam się z panem, tak, tak, tak, bo alkoholizm i rak na przykład płuc to są te koszty społeczne, o których pan mówi, tak, to prawda. Dobrze, kolejny temat. Państwo wprowadzi pakiet antyinflacyjny, między innymi czasową rezygnację z akcyzy na energię, mniejszą akcyzę i podatki od paliw oraz rezygnacja z VAT-u na gazie. Jak odbije się to na budżecie państwa?
To, co ja myślę, że ten koszt tej pierwszej tarczy antyinflacyjnej to będzie gdzieś około 10 miliardów. To jest nie tylko że obniżka akcyzy na paliwie gdzieś około miliard trzysta, czy obniżka VAT na gazie z 23% na 8% to będzie nas kosztowało gdzieś około 750 milionów, czy obniżka akcyzy na energii elektrycznej to będzie kosztowała nas gdzieś około miliard sto pięćdziesiąt milionów. A jeszcze mamy też dodatek dla tych, co... uboższych, co mniej zarabiają, więc to też kosztuje tam gdzieś około 5–6 miliardów. Więc wszystko razem ten koszt będzie około 10 miliardów na I półrocze przyszłego roku.
A to w imieniu polskich rodzin w takim razie, które będą korzystały z tych programów, te posunięcia mają w tej chwili charakter czasowy. Czy w razie jakiejś konieczności przewidujecie przedłużenie trwania tych programów w razie potrzeby?
Tak, jak najbardziej, pan premier Morawiecki już ogłosił, że to jest te pierwsze takie... taka tarcza. Jak będzie konieczność, że dalej będzie inflacja na bardzo wysokim poziomie, to musimy pomóc biedniejszym. I na pewno będziemy rozważać, jak możemy dalej pomagać.
Czyli dobra wiadomość, drodzy słuchacze, o poranku – jeżeli trzeba będzie, te programy zostaną wydłużone. Kolejny temat. Wiem, że ministerstwo szykuje, wprowadza zmiany, które mają ułatwić życie podatnikom, chodzi o internetowy kontakt z administracją. O co tu dokładnie chodzi?
Tutaj tak: myślę, że zmieniamy świat, administracja się zmienia, na pewno Ministerstwo Finansów i (...) bardzo się zmienia, że chcemy mieć coraz więcej klientów (...) że my jesteśmy w służbie, służymy społeczeństwu, więc nie powinniśmy marnować czas, żeby tam podatnik przychodził do nas i się tłumaczył. To my powinniśmy ułatwić życie, po pierwsze żeby nie było takich potrzeb, że jakieś niejasności, a drugie oczywiście, żeby mógł się z nami kontaktować przez Internet, a nie marnować swój czas, że opuszczać pracę i przyjść i stać w kolejce w jakimś urzędzie. Więc tutaj jak najbardziej rozwijamy tak zwany e-urząd, żeby tam jak najwięcej tych kontaktów między społeczeństwem a administracją (...) bo elektroniczne już mamy w 2021 roku, to prawie 19 milionów PIT-ów było zdeponowane, złożone elektronicznie, z tego 10 milionów w wersji e-PIT, więc to... gdzie praktycznie większość danych było wypełnione przez urząd skarbowy. Więc myślę, że to jest bardzo dobry krok. Jak również od stycznia już będzie fakultatywna e-faktura, że znów tutaj powinno ułatwić życie, że będzie można wysyłać elektroniczne faktury, nie trzeba tam wypełniać, wysyłać je pocztą i tak dalej. Jak również już od 1 grudnia niektórzy, co prowadzą auta po autostradach to widzą, że (...) się uruchomił, że nie trzeba stać, żeby opłacać tego tzw. free flow, że autem możemy przejeżdżać przez te bramki, gdzie już te bramki będą znikać. Więc to wszystko jest do tego, żeby ułatwiać życie w naszym społeczeństwie, żebyśmy mieli więcej i nowocześniej.
Drodzy państwo, to jest rozmowa z Tadeuszem Kościńskim, ministrem finansów. Ciąg dalszy na stronie Jedynki oraz w naszych mediach społecznościowych.
*
Panie ministrze, jak państwo podjęło walkę z oszustwami vatowymi, czy można jakoś oszacować, jaka jest dziś skala oszustw, do jakiego stopnia udało się zminimalizować ten proceder?
Tak, że jeszcze tam w 2016 roku to tak zwana luka VAT to jest tyle, ile kalkulujemy, ile powinniśmy otrzymać z VAT-u i naprawdę otrzymaliśmy, to jest ta luka gdzieś około 27%, a w tym roku już jest szacowane, że za 2021 to będzie luka gdzieś około 10%. Więc prawie 17% luki już zamknęliśmy, a żeby wyobrazić sobie, jaka to jest ta luka, to (...) VAT rocznie jest gdzieś około 200 miliardów, więc 10% to jest 20 miliardów, to teraz jeszcze mamy lukę około 20 miliardów, a 4 lata temu, 5 lat temu ta luka była prawie 30 miliardów... przepraszam, prawie 60 miliardów, gdzie 10%... 30% tej luki, więc ogromna różnica. I te 40 miliardów, co teraz otrzymujemy więcej, to są... z czego możemy finansować właśnie te wszystkie programy społeczne.
Panie ministrze, w jakim stanie są w tej chwili finanse państwa?
Są w bardzo komfortowej sytuacji, to trzeba powiedzieć, bo na koniec... już na koniec listopada wiedziałem, że mamy ponad 150 miliardów złotych na rachunkach bieżących z finansów publicznych. Więc jesteśmy... mamy bardzo płynną sytuację tutaj. Również przypominam, że w ustawie budżetowej, znowelizowanej ustawie budżetowej na ten rok planujemy mieć deficyt około 40 miliardów na koniec roku, a na koniec października mieliśmy nadwyżkę pięćdziesiąt parę miliardów. Więc myślę, że oczywiście do końca roku jeszcze troszeczkę więcej... zwiększy się te koszty, bo do końca października one były na porównywalnym... w porównywalnej kwocie co w 2020, więc gdzieś około 354 miliardy koszty wynosiły, a przychody wyniosły 406, więc to prawie 20% rok do roku więcej mamy przychodów, a koszty są na podobnym poziomie. Więc można spokojnie powiedzieć, że nie najgorsza sytuacja finansów publicznych.
A jaki jest udział poszczególnych podatków w strukturze budżetu? Co najwięcej nam przynosi, państwu, zysku – PIT, VAT czy CIT?
Tak, tutaj VAT jest... wygrywa tutaj łatwo, to jest 3,52% budżetu przychodów podatkowych to jest właśnie z VAT-u i na koniec października to było gdzieś około 180 miliardów, co 20% rok do roku. Na drugiej pozycji to jest akurat akcyza, co stanowi gdzieś około 18% przychodów podatkowych, i na koniec października to było 61 miliardów. Na trzecim miejscu tu mamy PIT, PIT stanowi gdzieś 17% przychodów podatkowych i to było 59 miliardów na koniec października i 15% rok do roku to się zwiększa. A na czwartej pozycji to jest CIT, to stanowi gdzieś około 12% przychodów podatkowych, to gdzieś około 42 miliardy złotych i też rok do roku bardzo ładnie wzrosły przychody z PIT-u, o 25%. Więc widać, że gospodarka bardzo dobrze sobie radzi, wychodzenie z tej pandemii i że przychody podatkowe rosną dużo szybciej, niż się spodziewaliśmy.
Ale mówi pan, że więcej jest z PIT-u niż z CIT-u. A PIT płacą zwykli ludzie, indywidualnie, natomiast CIT płacą firmy. Czy to jest dobra sytuacja, że indywidualnie wpłacamy więcej niż firmy?
Nie mogę tu skomentować, bo to jest... Pamiętajmy, że tam są różne podatki, sam PIT i CIT, oczywiście dobrze by było, żeby jak najmniej tam PIT... żebyśmy obniżali PIT i tak robiliśmy przez ostatnie kilka lat. Przypominam, że obniżyliśmy z 18 na 17, młodzież poniżej 26 lat nie płaci, teraz Polski Ład od 1 stycznia to ten PIT będzie dużo, dużo mniejszy, bo klincz się zmienia, więc z 8000 wolne od podatku wzrośnie do 30 tysięcy dla wszystkich. Tak samo seniorzy, co będą pracować dalej, to też nie będą płacili PIT poniżej 115 tysięcy złotych rocznie. Więc ten wpływ podatkowy to na pewno się sporo zmieni.
I jeszcze jedno pytanie. Polski Ład wchodzi od nowego roku. Wspominał pan o tym. Czy dzięki temu, że ludzie będą mieć więcej pieniędzy, pomoże to w walce z inflacją, czy wręcz przeciwnie?
Mam nadzieję, że to będzie dość neutralne. Po pierwsze Polski Ład wchodzi, ale to nie znaczy, że 1 stycznia raptownie dostaniemy masę pieniędzy. To jest rozłożone przez cały rok, więc myślę, że to tak nie będzie, że jakiś tam olbrzymi wpływ na inflację. Jak to będzie się tak rozkładało na cały rok, to biedniejsi zauważą, że mają więcej pieniędzy, będą mogli kupować swoje produkty pierwszej potrzeby, ale nie wierzę, że to będzie miało wielką presję na inflację. To nie ten sektor społeczeństwa, co powoduje, że mamy większą inflację.
Naszym gościem, drugim gościem porannych Sygnałów Dnia w środę był Tadeusz Kościński, minister finansów. Dziękuję bardzo, dobrego dnia.
Dziękuję, dobrego dnia również, dziękuję.
JM
