Леташні імпарт тавараў з Беларусі ў Польшчу дасягнуў мінімальнага ўзроўню за 5 гадоў – 438 млн еўра, скараціўшыся ў 2-3 разы ў параўнанні з 2019-2022 гадамі. Гэта, вядома, вынік санкцый, якія практычна цалкам спынілі важныя раней пастаўкі паліва, нафтапрадуктаў, драўніны і ўгнаенняў. Аднак дадзеныя значна большыя, чым можна падумаць.
На дзіва, імкліва вырас экспарт легкавых аўтамабіляў з Польшчы ў Беларусь – да 931 мільёна еўра. На другім месцы сярод тавараў, што экспартуюцца з Польшчы ў Беларусь, занялі кампаненты для ядзерных рэактараў, катлоў, машын і механічных прыстасаванняў і іх часткі. Хоць у 2023 годзе іх кошт дасягнуў 218 мільёнаў еўра, гэта ўсё роўна азначала зніжэнне на 30-40 мільёнаў еўра ў параўнанні з 2019-2021 гадамі. Значна горш было ў 2022 годзе, калі закупкі гэтых тавараў абмежаваліся ўсяго на 161 мільён еўра.
Як падкрэслівае Анастасія Лузгіна з Цэнтра эканамічных даследаванняў BEROC, падзенне беларускага экспарту ў Польшчу ў асноўным з'яўляецца вынікам санкцый ЕС. Яны прывялі да скарачэння паставак паліва, нафтапрадуктаў, бітумных рэчываў, лесапрадукцыі і ўгнаенняў. У той жа час тавары, якія не падпадаюць пад абмежаванні, усё роўна траплялі ў Польшчу, нягледзячы на перашкоды з абмежаванай прапускной здольнасцю мяжы.
Лузгіна адзначае, што беларуская прадукцыя таксама можа абмінуць заходнія санкцыі, патрапіўшы ў ЕС, напрыклад, праз Казахстан ці Кыргызстан. Аднак гэта прадугледжвае дадатковыя выдаткі, таму Беларусь пераарыентоўвае свой экспарт на краіны Азіі, у першую чаргу Кітай.
Калі імпарт з Беларусі скараціўся, то польскія пастаўкі ў Беларусь істотна выраслі – да рэкордных 2,73 млрд еўра. Гэтаму паспрыяў надзвычайны бум экспарту польскіх легкавых аўтамабіляў, які павялічыўся з менш чым 100 мільёнаў еўра ў 2019-2021 гадах да 931 мільёна еўра ў 2023 годзе.
Па словах Лузгіной, такія вялікія закупкі заходніх аўтамабіляў у Польшчы зʼяўляюцца вынікам іх рээкспарту ў Расію пасля выхаду з яе заводаў еўрапейскіх кампаній. Аўтамабілі набываюць і больш заможныя беларусы, якія не могуць цяпер купіць аўто сусветных марак расійскай зборкі.
Эксперты чакаюць зніжэння таваразвароту паміж Польшчай і Беларуссю ў 2024 годзе. Аўтамабільны імпарт можа аслабнуць праз рост канкурэнцыі з боку больш танных кітайскіх аўтамабіляў. Новыя санкцыі або абмежаванні прапускной здольнасці мяжы могуць негатыўна адбіцца на гандлі.
money.pl/вх