«Ёсць людзі, якія кажуць, што ўсё, што яны хацелі б зрабіць, гэта вярнуцца ў сваю краіну паходжання, каб нехта змог іх выцягнуць з гэтай пасткі. На жаль, звычайна гэта немагчыма», - кажа Аляксандра Гуліньска, член Homo Асацыяцыя Faber, якая ўваходзіць у Granica Group, у размове з Магдаленай Рыгамонці.
Уцекачы тэлефануюць увесь час. У кастрычніку было 400 зваротаў. Амаль усе з лесу. Гэта 400 трэба памножыць, бо тэлефануе нехта адзін, а вакол яго звычайна некалькі, а часам і некалькі дзясяткаў чалавек. Тэлефануюць і людзі, якія зусім адны. Або людзі, якія кажуць, што пакінулі кагосьці, таму што ў яго не было сіл ісці, быў цяжарам, што не давала магчымасці прабірацца праз лес.
Гэта інстынкт выжывання. Калі вядома, што аднаму трэба выклікаць хуткую дапамогу, астатнія ідуць у лес і хаваюцца. Падчас гэтага падарожжа ў групе адбываецца шмат працэсаў. Адзін чалавек хоча з намі звязацца, іншыя баяцца, таму нехта звяртаецца да нас, але без ведама іншых удзельнікаў. Гаворка ідзе пра выжыванне.
Ёсць людзі, якія тэлефануюць нам і кажуць, што яны адны, пакінутыя групай, параненыя і не маюць сіл ісці. Часам іх падганяюць ісці хутчэй, хоць усе ведаюць, што яны вельмі знясіленыя або ў іх зламаная нага. У некаторых групах людзі не вельмі ладзяць — яны з розных краін і размаўляюць на розных мовах. Я размаўляў з чалавекам, які быў у лесе на беларускім баку. Ноч, ён адзін, у яго зламаная нага і не можа рухацца.
Так, ён застаўся паміраць. Мы некалькі разоў звязваліся з ім у тую ноч. І нарэшце кантакт абарваўся. Я не ведаю, ці села ў яго батарэя тэлефона, ці ён проста памёр.
Паміраюць у муках, недзе ў лесе, у холадзе, у адзіноце. Калі ён яшчэ жывы, гэта ў сутнасці тое ж самае, што памёр, бо яго ніхто ў гэтым лесе не знойдзе. Тэлефанаваць у Беларускі Чырвоны Крыж бессэнсоўна, бо там ніхто не адказвае.
На адзін электронны ліст з дзесяці мы атрымліваем адказ, што мы павінны даслаць імя, прозвішча, дату нараджэння, нумар пашпарта чалавека, які памірае ў гэтым лесе, потым яны паспрабуюць пачаць працэдуру атрымання дазволу на ўезд у памежную зону. Няцяжка здагадацца, што туды ніхто не пойдзе. Такіх спраў з беларускага боку шмат.
юл