Польская пракуратура паведаміла, што мае доказы таго, што за падпаламі стаяць расійскія спецслужбы. У якасці агентаў яны завербавалі ўкраінцаў. Польскае МЗС зачыніла расійскае консульства ў Кракаве ў адказ на дзеянні Масквы. Гэта занадта лагодны крок, кажуць палітыкі ды эксперты.
У мінулым годзе ў гандлёвым цэнтры ў Варшаве па адрасе Марывільска 44 адбыўся моцны пажар. Тады згарэла амаль 1500 крам і пунктаў абслугоўвання. У рамках расследавання пажару абвінавачанні былі прад'яўлены двум грамадзянам Украіны. Адзін з абвінавачаных - 18-гадовы ўкраінец знаходзіцца ў Літве, дзе Віленскі раённы суд падоўжыў тэрмін утрымання яго пад вартай. Ён удзельнічаў у падпале крамы IKEA у Вільне ў мінулым годзе. Гэта той самы чалавек, які здымаў пажар на вуліцы Марывільскай у Варшаве. У Літве мужчыну абвінавачваюць у тэракце, кажа карэспандэнта Польскага радыё Каміль Залеўскі.
— Роўна год украінец знаходзіцца ў літоўскім арышце. На мінулым тыдні ён даў тлумачэнні па пытаннях следчых. Ён выказаў раскаянне і прызнаўся ў тым, у чым яго абвінавачваюць. літоўскія следчыя паведамілі, што абвінавачаны разам з яшчэ адным грамадзянінам Украіны заклаў у краме выбуховую прыладу. Страты ацэньваюцца амаль у паўмільёна еўра, другога падазраванага затрымалі ў Польшчы.
У сваю чаргу польская пракуратура паведаміла, што мае доказы таго, што за падпалам залы стаяць расійскія спецслужбы. Гандлёвы цэнтр «Marywilska 44» у Варшаве быў падпалены членамі арганізаванай злачыннай групоўкі, якая дзейнічала ад імя Расіі.
Абвінавачванні ў супрацоўніцтве з асобамі, якія здзейснілі падпал, былі выстаўлены грамадзяніну Украіны Даніілу Б. Другім падазраваным з'яўляецца Аляксандр В., які прыбывае ў Расіі. Яму пакуль не прад'яўлена абвінавачанне, паведаміў прэс-сакратар Нацыянальнай пракуратуры Пшэмыслаў Новак.
— Даніэль Б. ужо абвінавачаны літоўскім бокам у падпале крамы IKEA у Вільні. Мы вядзем справу адносна Марывільскай, і ён з'яўляецца нашым падазраваным. Роля гэтых людзей была такая, што адзін з гэтых людзей, той, хто зараз знаходзіцца ў Расіі, Аляксандр В., загадаў другому падазраванаму, Даніэлю Б., уначы пайсці ў раён гандлёвага цэнтру і зняць пажар, а затым перадаць гэты матэрыял назад Аляксандру У., які потым быў апублікаваны на расійскіх прапагандысцкіх сайтах.
Грамадзяніна Украіны, якога абвінавачваюць у падпале варшаўскага гандлёвага цэнтру «Марывільска 44» завербавала Расія праз сацыяльныя сеткі, распавёў міністр замежных спраў Радаслаў Сікорскі.
— Праз сацыяльныя сеткі, прыкладанне Тэлеграм расійскія агенты высылаюць просьбу, каб зрабіць здымак. Яны адмыслова падбіраюць да гэтага людзей. Тут быў украінец, які жыве ў Германіі.
З-за доказаў удзелу Расіі ў мінулагоднім пажары ў гандлёвым цэнтры, Польшча закрывае расійскае консульства ў Кракаве. Намесніца міністра замежных спраў Генрыка Мосціцка-Дэндзіс падкрэсліла, што рашэнне было прынята ў адпаведнасці з Венскай канвенцыяй аб консульскіх адносінах.
— Мы, вядома, чакаем рэакцыі ад расійскага боку, але падкрэсліваем, што крок, які мы робім, — гэта адказ на варожыя дзеянні расійскага боку. Пасля закрыцця консульства ў Кракаве ў Расіі застануцца консульства ў Гданьску і пасольства ў Варшаве.
Марцін Басацкі, дэпутат ад «Грамадзянскай кааліцыі», адзначае, што Расія вядзе гібрыдную вайну з усёй Еўропай, і асабліва з Польшчай і нашай часткай кантынента. На яго думку, такія дзеянні нельга пакідаць без адказу.
— Такія крокі, як закрыццё консульства, — гэта найбольш умераныя крокі, якія можна зрабіць, калі, і ў нас ужо ёсць доказы, і гэта выснова польскіх следчых і пракурораў, што Расія стаіць за падпаламі, спробамі дыверсій, спробамі знішчэння польскіх аб'ектаў, як цывільных, так і ваенных, то ў такіх абставінах рэакцыя польскай дзяржавы павінна быць рашучай.
«Міністр замежных спраў прымае рашэнні на падставе сакрэтнай інфармацыі, якая да яго даходзіць», — кажа Шымон Шынкоўскі вель Сэнк. Палітык з партыі «Права і справядлівасць» дадае, што закрыццё консульства — гэта парвільная рэакцыя на дзеянні Расіі.
— Калі дзеянні Расійскай Федэрацыі сапраўды былі адназначнымі ў гэтым пытанні і яна адказная за падпал, які закрануў 1400 пунктаў абслугоўвання і крам, то я падтрымліваю Радаслава Сікорскага ў гэтых рашучых дзеяннях. Я магу пагаджацца з Міністэрствам замежных спраў і не пагаджацца з ім па многіх пытаннях, але ў гэтым пытанні я яго падтрымаю, бо неабходна рашуча рэагаваць на варожыя дзеянні Расійскай Федэрацыі. Я таксама лічу, што гэта дарэчнае дзеянне, улічваючы яго ацэнку сітуацыі.
Міністэрства замежных спраў Расіі ўжо абвінаваціла Польшчу ў «псаванні адносін» з-за рашэння закрыць расійскае консульства ў Кракаве і пагражае «адэкватным адказам». Рашэнне закрыць расійскае консульства ў Кракаве сімвалічнае. Гэта выразны сігнал Польшчы Расіі, што мы не будзем цярпець варожых дзеянняў, — кажа доктар Лукаш Стах з Ягелонскага ўніверсітэта.
—Консульства працавала і займалася справамі расійскіх грамадзян у Польшчы, таксама візавымі пытаннямі, але маштаб іх працы быў не вельмі вялікі. Для Расіі было важна мець гэтае консульства, цяпер яго давядзецца зачыняць. Масква адкажа падобным чынам, што прывядзе да скарачэння дыпламатычных прадстаўніцтваў абедзвюх краін. Дадзены крок мае характар сімвалічны, гэта жэст у адрас расійскіх уладаў.
Былы маскоўскі карэспандэнт «Gazeta Wyborcza» Вацлаў Радзівіновіч дадаў, што расіяне не першы раз арганізоўвалі ў Польшчы дыверсійныя акцыі.
— У Польшчы расіяне не толькі праводзяць дыверсіі, але і вярбуюць людзей для выканання бруднай працы не толькі ў Польшчы, у нас быў выпадак нападу на жонку блізкага паплечніка Навальнага ў Аргенціне і гэта быў чалавек, завербаваны ў Польшчы, у нас быў выпадак нападу на блізкага паплечніка Навальнага ў Вільні і гэта былі людзі, таксама завербаваныя ў Польшчы.
Вацлаў Радзівіновіч дадаў, што расіяне шукаюць выканаўцаў у нацыяналістычных і хуліганскіх колах. Гэта людзі, здольныя на сабатаж, якіх лёгка завербаваць для аперацый па дэстабілізацыі сітуацыі ў краіне.
Падрыхтаваў Юры Ліхтаровіч