2 ліпеня Міністэрства замежных спраў Украіны выклікала часовага паверанага ў справах ЗША ў Кіеве Джона Гінкеля. Прычынай стала інфармацыя, прадстаўленая Вашынгтонам, аб абмежаванні Пентагонам паставак боепрыпасаў ва Украіну з мэтай абароны ўласных запасаў.
Намесніца міністра замежных спраў Мар'яна Бека ў ветлівых словах папярэдзіла прадстаўніка ЗША, што любая затрымка падтрымкі будзе падштурхоўваць Расію да працягу агрэсіўных дзеянняў, а не да пошуку міру.
Амерыканскае рашэнне — калі яно будзе выканана цалкам — тым больш балючае, што яно тычыцца, сярод іншага, ракет для ракетных установак «Пэтрыёт» і ракет «Хелфайр», якія выкарыстоўваюцца для барацьбы з расійскімі беспілотнікамі і балістычнымі ракетамі.
Расія запускае ўсё больш і больш ракет і беспілотнікаў
Расія запускае ўсё больш і больш такіх ракет — 29 чэрвеня быў пабіты змрочны рэкорд, калі Украіна была атакавана з выкарыстаннем 537 беспілотнікаў і ракет (477 і 60 адпаведна), што павялічыла колькасць забітых і параненых ва Украіне.
Навіна пра скарачэнне паставак амерыканскай зброі з'явілася таксама пасля спантаннай размовы Трампа з украінскай журналісткай BBC падчас саміту НАТА ў Гаазе. Калі яна спытала пра пастаўкі ракет «Пэтрыёт» ва Украіну, Трамп пачаў распытваць пра яе лёс. Даведаўшыся, што яна працуе ў Варшаве, а яе муж — салдат, які ваюе ва Украіне, відавочна ўзрушаны амерыканскі прэзідэнт паабяцаў высветліць, ці можна з гэтым нешта зрабіць. Відаць, можна, але да горшага.
Пытанне закупак зброі ў ЗША, верагодна, было таксама адной з галоўных тэм размовы Трампа з прэзідэнтам Зяленскім у кулуарах саміту на мінулым тыдні. Пасля абодва палітыкі зрабілі кароткія і агульныя заявы, але яны былі вытрыманы ў пазітыўным тоне.
Камерцыйныя кантракты з'яўляюцца прыярытэтам Кіева
Камерцыйныя кантракты з'яўляюцца цяпер прыярытэтам Кіева, бо старыя кантракты на пастаўку зброі і боепрыпасаў, заключаныя пры прэзідэнцтве Джо Байдэне, хутка скончацца, а еўрапейская дапамога не можа іх замяніць. Яе ўзровень расце — сёлета ўжо дасягнуў 35 мільярдаў еўра — але гэта ўсё яшчэ занадта мала.
Поспехі і няўдачы ўкраінскай дыпламатыі
Пытанне абмяркоўвалася на саміце ў Гаазе, вынікамі якога Кіеў можа быць задаволены. За дзясятак дзён да саміту адсутнасць запрашэння прэзідэнту Зяленскаму і адсутнасць згадкі пра Украіну ў заключным камюніке ўсё яшчэ былі рэальнымі. Супраць выступіў Дональд Трамп, для якога такая сітуацыя, нібыта, ускладніла б пасрэдніцтва ў спыненні расійскага ўварвання ва Украіну. Аднак у рэшце рэшт, дзякуючы настойлівасці Еўропы, украінскі лідар быў запрошаны ў Гаагу — ён павячэраў з іншымі лідарамі, і Украіна стала адзіным партнёрам НАТА, згаданым па імені ў дэкларацыі — у адрозненне, напрыклад, ад Японіі, Аўстраліі ці Паўднёвай Карэі.
Кіеў не атрымаў усяго, чаго хацеў, г.зн. прагрэсу на шляху да сяброўства і сустрэчы Камісіі Украіна-НАТА на ўзроўні кіраўнікоў дзяржаў. Пры гэтым саміт не прынёс рэгрэсу ў першым пытанні — палажэнне мінулага года аб незваротнасці інтэграцыі Украіны з Альянсам усё яшчэ дзейнічае, а ў другім — сустрэча адбылася на ўзроўні кіраўнікоў Міністэрства замежных спраў.
Трэці пункт дэкларацыі з'яўляецца адназначным і выгадным для Кіева. Палажэнне абавязвае дзяржавы-члены працягваць ваенную дапамогу Украіне і пацвярджае, што выдаткі на гэтую мэту будуць уключаны ў ваенныя выдаткі.
Адначасова на саміце пацвердзілася, што на дадзеным этапе ў Альянсу няма жадання пашырацца за кошт Украіны. ЗША выступаюць супраць гэтага, перакананыя, што сяброўства можа быць элементам здзелкі з Расіяй і што Масква мае права мець свае пярэчанні ў гэтым пытанні.
Логіка павінна быць адваротнай
Некаторыя еўрапейскія краіны, такія як Венгрыя, таксама супраць далучэння Украіны да НАТА, але і Германія, бачыць у гэтым рызыку для ўласнай бяспекі. Тым часам логіка павінна быць адваротнай — знаходзячыся па-за НАТА, Украіна будзе пастаянна аб'ектам агрэсіі з боку Расіі, улічваючы, што яна не з'яўляецца часткай Захаду, і таму НАТА не гатова яе абараняць. Інтэграцыя Украіны з Альянсам пасля вайны — гэта шанец эфектыўна стрымаць Пуціна ад чарговага нападу.
Паведамленні пра адсутнасць жадання НАТА пашырацца за кошт Украіны і прыпыненне ЗША паставак ключавых відаў боепрыпасаў для ўкраінскай абароны з'яўляюцца прадказаннем далейшай эскалацыі. Расія разумее толькі мову сілы, але многія заходнія краіны не разумеюць стратэгічнай культуры Расіі.
Аўтар: Тадэвуш Іванскі — кіраўнік групы па Беларусі, Украіне і Малдове ў Цэнтры ўсходніх даследаванняў. У 2006-2011 гадах працаваў на Польскім радыё замежнага вяшчання.