Анлайн-размова ў сераду паміж лідарамі еўрапейскіх краін, Украіны і прэзідэнтам ЗША Дональдам Трампам нагадвала апошні заклік перад пятнічным самітам Трамп-Пуцін на Алясцы. Еўропа баіцца, што амерыканец дасягне пагаднення з Пуціным на ўмовах, якія будуць непрымальнымі для старога кантынента і Кіева. Бо бяспека Еўропы, асабліва ўлічваючы ізаляцыянісцкія тэндэнцыі ў ЗША, цесна звязана з палітыкай Расіі і яе здольнасцю стрымліваць яе ва Украіне. Перад размовай з Трампам у сераду дарадцы па бяспецы з краін ЕС і Украіны размаўлялі з віцэ-прэзідэнтам ЗША ў Вялікабрытаніі, а міністры замежных спраў онлайн таксама каардынавалі свае дзеянні.
Занепакоенасць вынікае з плана ўрэгулявання канфлікту ва Украіне, раскрытага заходнімі СМІ, расплывістыя абрысы якога сталі вядомыя пасля сустрэчы на мінулым тыдні паміж Стывам Віткафам, спецыяльным прадстаўніком прэзідэнта Трампа, і Пуціным у Крамлі. Нягледзячы на тое, што застаецца незразумелым, хто быў аўтарам гэтага плана і які бок прапанаваў правесці саміт, ён выклікаў абурэнне ў Кіеве і заходніх сталіцах. І нездарма, бо ў ім прыкладна прадугледжана, што ў абмен на спыненне агню і вывад войскаў Расіі з Сумскай і Харкаўскай абласцей Украіна аддасць увесь Данбас, пакіне рашэнне аб Херсонскай і Запарожскай абласцей на будучыню, адмовіцца ад свайго жадання ўступіць у НАТА і паставак заходняй зброі, а таксама скароціць сваю ўласную армію.
Такія ўмовы максімальна рэалізуюць план Пуціна, фактычна прымушаючы Украіну да капітуляцыі. Больш за тое, напярэдадні саміту ваенная дынаміка Кіева не спрыяе справе – сродкі супрацьпаветранай абароны паведамляюць пра змяншэнне працэнта збітых расійскіх беспілотнікаў і ракет, а на ўсходзе краіны расіяне хутка прасоўваюцца на поўнач ад Пакроўска і вакол Канстанцінаўкі. Прэзідэнт Зеленскі таксама не можа – пасля сваіх публічных выступаў у ліпені, першых пасля ўварвання, у абарону антыкарупцыйных інстытутаў – спасылацца на нязменную грамадскую падтрымку сваёй палітыкі. Пуцін не праміне згадаць пра гэта, уводзячы Трампа ў зман, што меркаваная перамога Расіі – гэта толькі пытанне часу, і што ўкраінцы хочуць змены ўрада.
Каб перашкодзіць амерыканскаму прэзідэнту заключыць дрэнную здзелку, сталіцы ЕС, акрамя Будапешта, а таксама Лондан і Кіеў, выступаюць адным голасам. Няма згоды ні на план, які прадугледжвае прымусовыя тэрытарыяльныя саступкі, ні на яго абмеркаванне без украінскіх уладаў і на фоне няспынных расійскіх паветраных і наземных нападаў. Аднак ёсць і добрыя навіны: чым больш расце кансалідацыя Еўропы і Украіны, тым больш адміністрацыя Трампа і сам прэзідэнт, здаецца, змякчаюць свой тон і зніжаюць чаканні. Дзяржаўны сакратар Марка Рубіа кажа, што прэзідэнт хоча бачыць і слухаць Пуціна асабіста – нічога больш. Дж. Д. Вэнс прызнае, што ў прыватнай размове Трамп прызнаўся яму, што для дасягнення міру неабходная асабістая сустрэча. Сам амерыканскі прэзідэнт прызнае, што размова можа прайсці добра, але і дрэнна, і яе мэта – высветліць, што ў Пуціна ў галаве.
Нягледзячы на гэта, аднак, некалькі рэчаў выклікаюць занепакоенасць. Запрасіўшы Пуціна амерыканскі прэзідэнт спыніў яго амаль чатырохгадовую заходнюю ізаляцыю. Ён таксама ажыццявіў адну з самых запаветных мар Пуціна: каб – як і ў савецкія часы – увага сусветных СМІ была сканцэнтравана на сустрэчы паміж лідарамі Расіі і ЗША, якія, гледзячы на карту, вырашаюць лёс зямнога шара. Расійскі дыктатар атрымаў гэты падарунак, нічога не даўшы сам, і ён, безумоўна, добра апрацуе свайго суразмоўцу, даючы яму ілюзію, што паўторыцца сцэна тыднёвай даўніны, калі, седзячы паміж лідарамі Арменіі і Азербайджана, амерыканскі кіраўнік дзяржавы абвясціў мір паміж Ерэванам і Баку. Пуцін дасягне поспеху, калі Трамп паспрабуе прымусіць Украіну пайсці на тэрытарыяльныя і канстытуцыйныя саступкі, адмовіўшы даваць Украіне амерыканскія разведвальныя дадзеныя. Украінцам на перадавой будзе яшчэ цяжэй, хоць да міру яшчэ далёка.
Тадэвуш Іванскі – кіраўнік аддзела Беларусі, Украіны і Малдовы Цэнтра ўсходніх даследаванняў. З 2006 па 2011 год працаваў на Польскім радыё для замежжа.