Праўда, індыйцы знаходзіліся з расіянамі за межамі Беларусі — на ўсход ад Масквы.
Абарона ці нападзенне?
Пачатак нібыта абарончых манеўраў у гэтым годзе папярэднічаў буйной расійскай правакацыі супраць Польшчы: парушэнне паветранай прасторы краіны прыблізна 20 беспілотнікамі. Пасля гэтага пагроза, якую ўяўлялі ваенныя аперацыі паблізу польскай мяжы, відавочна, пачала ўспрымацца як павышаная ў краінах НАТА, хоць аналітыкі амаль аднагалосна сцвярджалі, што непасрэднай пагрозы ўварвання з боку Беларусі ці Расіі няма. Аб гэтым сведчылі і заявы арганізатараў аб колькасці задзейнічаных у манеўрах войскаў і тэхнікі – колькасць не перавышала 30 тысяч.
Аднак адмыслоўцам добра вядомы метады гібрыднай агрэсіі, якія часта выкарыстоўвае Расія, а таму ваенныя эксперты НАТА не выключылі цалкам ніводнага з гэтых сцэнарыяў. Юліян Ропке, аналітык нямецкай штодзённай газеты Bild, абапіраючыся на ваенныя крыніцы, заявіў, што падчас гэтых вучэнняў расіяне і беларусы, сярод іншага, адпрацоўвалі аперацыю па захопе так званага Сувалкскага калідора.
«Адносна невялікая колькасць задзейнічаных (у Беларусі) войскаў — усяго 18 200, у тым ліку 5 500 расіян — не павінна замыльваць небяспечны характар гэтых манеўраў. Уладзімір Пуцін і Аляксандр Лукашэнка адпрацоўваюць тры новыя стратэгіі сумеснай вайны супраць Захаду», — напісаў ён.
Цэнтральным элементам вучэнняў стала абвешчаная імітацыя выкарыстання супраць Захаду ядзернай зброі, у прыватнасці новых ракет сярэдняй далёкасці «Арэшнік». Аналітыкі лічаць, што гэтая частка вучэнняў мела выключна псіхалагічную мэту: запалохаць суседнія з Беларуссю краіны.
Другі, не менш важны, сцэнарый вучэнняў афіцыйна характарызаваўся як «абарончы бой, разгром праціўніка, які прарваў абарону, і стварэнне ўмоў для аднаўлення тэрытарыяльнай цэласнасці дзяржавы».
Паводле расійскай прапаганды, «абарончая аперацыя» праходзіла ў Калінінградскай вобласці і яе наваколлі, гэта значыць у Беларусі і ў зоне Балтыйскага мора, якая прылягае да расійскага анклава.
Каб «абараніць» Калінінград (Кёнігсберг), расійскай арміі давялося б прайсці з Беларусі праз так званы Сувалкскі калідор — сухапутны мост паміж Беларуссю і Расіяй шырынёй усяго каля 60 кіламетраў, які належыць Польшчы і Літве. Прасцей кажучы, хоць Расія і заяўляла, што адпрацоўвае абарону Калінінграда ў Беларусі, на самой справе гэта азначала падрыхтоўку да нападу на дзве краіны НАТА.
Нарэшце, трэцяя частка вучэнняў была прысвечана ўдасканаленню метадаў барацьбы з варожымі агентамі і дыверсантамі. Паводле слоў Ропке, вучэнні па сутнасці былі трэніроўкай па супрацьдзеянні з праціўнікамі рэжыму ў Расіі і Беларусі, а таксама адпрацоўкай дыверсій супраць краін НАТА.
«Разглядаўся сцэнар правакацыі»
Павел Латушка, намеснік кіраўніка апазіцыйнага Аб'яднанага пераходнага кабінета Беларусі, таксама раскрыў канфідэнцыйную інфармацыю пра тое, што некалькі гадоў таму Генеральны штаб Узброеных сіл Беларусі сумесна з Генеральным штабам Расіі разглядалі сцэнарый эскалацыі лакальнага канфлікту на мяжы, напрыклад, з Польшчай ці Літвой.
Згодна са сцэнарыямі, якія разглядаліся ў той час, нелегальныя мігранты, узброеныя службамі бяспекі рэжыму Лукашэнкі, павінны былі ўвайсці на тэрыторыю Польшчы і адкрыць агонь па беларускіх памежніках. Беларусы былі б вымушаныя адкрыць агонь у адказ у бок Польшчы, што прывяло б да абмену стралянінай праз мяжу. Паведамлялася, што нават разглядаўся сцэнарый з артылерыйскім абстрэлам.
Расійскі casus belli — гэта фармальная падстава або прычына для пачатку вайны, як ужо паказала гэтая ілжывая практыка ва Украіне. Расія скарысталася гэтым у лютым 2022 года, абвясціўшы пра нібыта ўкраінскі «генацыд» рускамоўнага насельніцтва і меркаваную пагрозу ўварвання з боку НАТА.
Беларускі апазіцыянер перакананы, што Пуцін хоча дэмаралізаваць еўрапейскае грамадства, каб яно перастала падтрымліваць Украіну і пачало ціснуць на свае ўрады. Напрыклад, ён кажа: «Мы стаміліся, мы баімся, мы ў небяспецы, давайце з гэтым скончым».
Разлік на тое, што ў еўрапейскіх краінах да ўлады пачнуць прыходзіць урады, падобныя да тых, што зараз знаходзіцца ў Венгрыі, які не жадае падтрымліваць Украіну. І гэта стварае сур'ёзны выклік нашаму дэмакратычна кіраванаму кантыненту. У 2021 годзе самі вучэнні «Захад-2021» завяршыліся без ваеннай агрэсіі. Аднак у студзені-лютым 2022 года пачаліся наступныя вучэнні — «Саюзная рашучасць-2022», кульмінацыяй якіх стала ўзброенае ўварванне Расіі ва Украіну з тэрыторыі Беларусі.
Больш за тое, Расія ўяўляе пагрозу ў нашым рэгіёне не толькі праз вучэнні. У 2023 годзе было зафіксавана 55 інцыдэнтаў, звязаных з глушэннем GPS-сувязі Расіяй і фальсіфікацыяй каардынат суднаў і самалётаў. У першай палове 2025 года гэтая лічба вырасла да 730, большасць з выпадкаў прыпадае на Балтыйскі рэгіён.
Два сцэнарыі
На думку ўкраінскага палітолага Алега Лісноя, дзеянні Расіі пасля вучэнняў «Захад-2025» могуць развівацца паводле двух сцэнарыяў:
Першы — гэта шматэтапная аперацыя па распаўсюджванні дэзінфармацыі і прапаганды. У такім сцэнарыі расійскія беспілотнікі будуць працягваць перасякаць межы НАТА. Расія будзе імкнуцца трымаць Еўропу ў напружанні, адцягваючы ўвагу ад патэнцыйнага нападзення ў іншым месцы.
Другі сцэнарый прадугледжвае, што пасля Украіны, калі Пуцін палічыць Польшчу дастаткова слабой, яна стане наступнай мішэнню нападзення.
Калі выказаць здагадку, што другі сцэнарый — гэта мара Крамля, адно застаецца абсалютна пэўным: пакуль Пуцін кіруе Крамлём, Еўропа і ўвесь свет не будуць ведаць міру.
З Беларусі для Польскага радыё — Ян Кшыштаф Міхаляк